سایت رشته صنایع شیمیایی

به هر پديده فيزيكي كه در ان از طريقي به جز افزايش دماي يك ماده نور توليد شود لوميناس مي گوييم . اين پديده با ساختار اتمي ماده در ارتباط است به درستي مشخص نيست اين پديده از چه زماني براي انسان شناخته شده است اما مسلما از گذشته هاي دور نور افشاني برخي موارد در اثر حرارت آتش يا هنگام شكسته شدن سنگها توجه بشر را به خود جلب كرده است . پديده ي لومينانس به طور عموم به تابش نور توسط يك ماده گفته مي شود كه شامل دو نوع تابش باشد : 1- فلوئور سانس 2- فسفر سانس

فسفر سانس و فلوئور سانس پديده هايي هستند كه در انها يك ماده ي خاص كه به طور عام به آن فسفر گفته مي شود پس از قرار گرفتن در مقابل نور مرئي يا غير مرئي يا عوامل خارجي مانند : ضربه خوردن . گرم شدن اين انرژي را در خود ذخيره ميكند  پس آن را به صورت طيفي از امواج مرئي در طول مدت زماني منتشر مي كند اگر اين به عنوان شباهت دو پديده ي بالا باشد تفاوت آنها در اختلاف زمان بين اين دو دريافت و تابش يا به عبارت ديگر دوام تابش است . اگر زمان تحريك كمتر از ثانيه باشد اين پديده را فلوئور سانس مي ناميم و اگر بيشتر از ان باشد فسفر سانس مي ناميم . به عبارتي در فسفر سانس تحريك طولاني تر و تشعشع طولاني تر از فلوئور سانس است . اين نور افشاني سرد و رنگين است و ارتباط به سوختن اكسيداسيون يا توليد حرارت ندارد . در فلوئور سانس كه نمونه ي آن نور لامپ مهتابي يا صفحه ي تلويزيون است تابش آني است و تقريبا بلافاصله بعد از قطع نور تمام مي شود در حالي كه در فسفر سانس كه نمونه ي آن اسباب بازي ها و و سايل شب نماست ماده بعد از قطع نور نيز تا مدتي به تابش ادامه مي دهد . براي اولين بار جورج استوكس در اوايل دهه ي 1800 م دريافت در فلوريت (يك نوع سنگ) در نتيجه ي قرار گرفتن در معرض تابش نور فرا بنفش خورشيد رنگ فلوتورسنت آبي از خود نشان مي دهد . نام فلوئور سانس از كاني فلوريت الهام گرفت بر اين اساس كاني ها و موادي كه اين ويژگي را به نمايش مي گذارند فلورسنت ناميده مي شوداز بين اين مواد فلوئور سانس مي توان به روي سولفيد اشاره كرد كه در پوشش داخلي لامپ هاي مهتابي خانگي كاربرد دارد . الومينات استرافيسم از جديدترين مواد فسفر سانس است كه در تهيه ي وسايل اسباب بازي كاربرد دارد . بعضي مواقع ممكن است كه در تهيه ي وسايل اسباب بازي كاربرد دارد . بعضي مواقع ممكن است شما موادي را ببينيد كه مي درخشد ولي به انرژي احتياجي ندارند يكي از مثال ها بر روي عقربه ي ساعت هاي گران قيمت است در آنها ماده ي فسفر سانس را با يك عنصر راديو اكتيو سبك مثل راديوم مخلوط مي كنند تا تشعشع دائمي و كم شدت راديو اكتيو نقش نور شارژ كننده ي ماده ي فسفر سانس را بازي مي كند.

برای تماشای فیلم به ادامه مطلب مراجعه کنید.

Chemistry Experiments - Fluorescence Of Various Materials

یخ خشک چیست؟

یخ خشک (Dry ice) نام تجاری جیرنرایزد (genericized) دی اکسید کربن جامد است . این ماده معمولا به عنوان عامل سرد کننده مورد استفاده قرار می‌گیرد. یخ خشک عالی با فشردن مستقیم گاز اتمسفر در دمای ثابت ۷۸٫۵ درجه سانتیگراد زیر صفر از حالت به مایع تبدیل می‌شود . آنتالپی چگالش در ۷۸٫۵ درجه سانتیگراد زیر صفر ۱۹۹ کیلوژول بر کیلوگرم است . تولید یخ خشک برای پایین آوردن و سرد کرد موثر است .

این آزمایش جالب خاصیت شناوری و نیمه تراوایی را نشان می دهد.

چه اتفاقی در حال وقوع است؟
هنگامی که یخ خشک از جامد به بخار تبدیل می شود (تصعید می شود) ، گاز دی اکسید کربن تولید می شود . دی اکسید کربن از هوا چگال تر است و به صورت بک لایه در ته آکواریوم قرار می گیرد.
درون یک حباب پر از هواست به همین دلیل در لایه ی گاز دی اکسید کربن شناور می ماند (همانند بالون هلیوم که در هوا شناور می ماند). ممکن است توقع داشته باشید که وقتی حباب نزدیک یخ خشک است ، هوای درونش سرد و منقبض شده و باعث انقباض حباب شود. اما چنین نیست. نه تنها حباب منقبض نمی شود بلکه کمی هم منبسط می شود. چرا چنین اتفاقی می افتد؟
مولکول های دی اکسید کربن می توانند از دیواره های حباب عبور کنند ولی مولکول های هوا نمی توانند. در ابتدا غلظت گاز دی اکسید کربن در درون حباب کم و در بیرون آن زیاد است.
کم کم دی اکسید کربن طی فرآیندی که "اسمز" نامیده می شود ، درون حباب پخش می شود. غشاء حباب یک پرده ی نیمه تراواست (سطحی که بعضی از مواد می توانند از آن بگذرند ، در حالیکه بعضی دیگر نمی توانند). سلول های بدن شما هم چنین خصوصیتی دارند. آب و اکسیژن و دی اکسید کربن به راحتی می توانند وارد بعضی سلول ها شوند ، در حالیکه مولکول های دیگر نمی توانند. افزایش دی اکسید کربن در حباب باعث چگال تر شدن آن شده در نتیجه حباب کم کم ته نشین می شود.
لازم به ذکر است که دی اکسید کربن که در پایین آکواریوم قرار دارد ، به اندازه ی کافی برای منجمد کردن حباب سرد است.

برای تماشای فیلم به ادامه مطلب مراجعه کنید .

مقدمه
لایه اوزون قسمتی از استراتوسفر است که حاوی گاز طبیعی اوزون O3 است. اوزون توانایی جالب توجهی در جذب برخی از فرکانسهای اشعه فرابنفش دارد. لایه اوزون زیاد چگال نیست. اگر آنرا در تروپوسفر متراکم شود ضخامت آن تنها در حد چند میلیمتر می‌شود. اوزون در جو زمین عموما توسط شکستن مولکول دو اتمی اکسیژن به دو اتم تنها بوسیله نور فرابنفش بوجود می‌آید. اکسیژن تک اتمی با اکسیژن نشکسته ترکیب می‌شود و اوزون را بوجود می‌آورند. مولکول اوزون ناپایدار است و هنگامی که نور فرابنفش به آن برخورد می‌کند به یک مولکول اکسیژن و یک اکسیژن اتمی شکسته می‌شود. به این فرآیند مداوم واکنش زنجیره‌ای اوزون اکسیژن نامیده می‌شود. بدین ترتیب لایه اوزون در استراتوسفر بوجود می‌آید.

تخریب لایه اوزون
لایه اوزون می‌تواند در حضور کلر ، فلوئور و یا برم تخریب شود که عمدتا به آن سوراخ اوزون گفته می‌شود. این عناصر در برخی ترکیبات پایدار بخصوص کلرو فلوئورو کربنها (CFC) که به استراتوسفر راه یافته‌اند یافت می‌شوند که بوسیله فعالیت نور فرابنفش روی آنها تجزیه می‌شوند. گازهای نامبرده از هوا چگال‌ترند، به همین خاطر در سطح زمین پخش می‌شوند و تقریبا با اکثر مواد آلی واکنش می‌دهند. کلر اتمی این توانایی را دارد که به مولاریته اوزون را به اندازه تقریبا100000 برابر کاهش بدهد.

تراکم اوزون اتمسفری در لایه اوزون توسط یک عامل مهم جهانی تغییر می‌کند و آن دلیل این است که لایه اوزون در نزدیکی استوا ضخیمتر و در نزدیکی قطبها نازکتر است. ضخامت لایه‌های اوزون در نیمکره شمالی در سال تقریبا 4% کاهش می‌یابد. حدود 4.6% از سطح زمین بوسیله لایه اوزون پوشیده نمی‌شود که به آنها سوراخ اوزونی گفته می‌شود. سوئدیها در 23 ژانویه 1978 اولین مردمانی بودند که مصرف افشانه‌ها را به دلیل صدمه زدن به لایه اوزون ممنوع کردند. در دوم آگوست 2003 دانشمندان اعلام کردند که فرسایش لایه اوزون به سبب ممنوعیت استفاده از کلرو فلوئورو کربنها در حال کاهش است.

چه کارخانه‌هایى بر روى اوزون تأثیر مى‌گذارند؟
کارخانجات مصرف کننده عمده گازهاى مخرب لایه اوزون در ایران ، عبارتند از: صنایع برودتى و سردکننده‌ها و سازندگان یخچالها و فریزرهاى خانگى ، صنعتى و تجارى ، صنایع ابر و اسفنج سازى ، بخش دفع آفات کشاورزى و سیستمهاى تهویه مطبوع ، کپسولهاى اطفاى حریق ، حلال اسپریهاى پاک کننده قطعات الکترونیکى و در ساخت کولر اتومبیلها.

ضرورت حفاظت از لایه اوزون
اگر لایه اوزون از بین برود، زندگی از کره زمین رخت بر خواهد بست. با از بین رفتن لایه حیاتی اوزون ، نسل بشری ، پوشش گیاهی و حیات جانوری در مدت کوتاهی به صورت اسفباری منقرض خواهد گردید. در حال حاضر که این لایه آسیب دیده است، تشعشعات ماورای بنفش که به زمین می‌رسد شدت یافته و این مسأله باعث ایجاد سرطانهای پوست ، تضعیف مکانیزم دفاعی و ایمنی بدن انسان و همچنین ایجاد آب مروارید گردیده است. علاوه بر آن به علت آسیب دیدن لایه اوزون کل نظام زیست محیطی (اکوسیستم) در سراسر پهنه گیتی دچار ناهماهنگی و عدم توازن جدی و فزاینده شده است.

پیامدهای ناشی از تخریب لایه اوزون
تخریب و سوراخ شدن لایه اوزون باعث عبور غیر قابل کنترل تابش فرابنفش خورشیدی می‌شود که سبب افزایش دمای زمین و ذوب یخهای قطبی و افزایش آب دریاها شده که در نهایت به زیر آب رفتن خشکیها می‌انجامد و نیز موجب سوختگی پوست ، ابتلا به سرطان پوست و بیماریهای چشمی ، همچنین وارد آمدن خسارت عمده به جانوران و گیاهان می‌شود و بالاخره باعث انقراض زندگی تمام موجودات می‌شود.

کارهاى حفاظتى که مردم باید انجام دهند چیست؟
کارهاى حفاظتى در برابر تابش فرابنفش خورشید، که مردم بایستى انجام دهند عبارتند از:

استفاده از عینکهاى آفتابى ضد اشعه B-UV بخصوص براى کسانى که به جهت شغلى مجبورند مدت زیادى را در تماس با تابش خورشید باشند.
استفاده از کلاههاى لبه دار بزرگ جهت محافظت از پوست صورت و گردن در برابر تابش
استفاده از پوشش کامل بخصوص دستها در برابر تابش
بیشترین شدت تابش UV-B در اواسط روزهاى (۱۱ صبح الى ۲ بعد از ظهر) فصل تابستان به سطح زمین مى‌رسد، لذا بهتر است در این ساعات کمتر در معرض تابش قرار گیریم.

مایع یا گاز بر هر جسمی که در آن غوطه‌ور است فشار وارد می‌کند. این فشار را هیدروستاتیکی می‌گویند. پرده‌های گوش به تغییرات فشار هیدروستاتیک حساس‌اند. به همین دلیل وقتی در آب شیرجه می‌رویم و یا وقتی در آسانسور ناگهان بالا می‌رویم این تغییرات را احساس می‌کنیم. همه ما در ته یک دریای هوا زندگی می‌کنیم و از این هوا فشاری بر همه چیز وارد می‌شود. روش کلاسیک اندازه گیری این فشار که هنوز هم بطور وسیعی رایج است فشار سنج جیوه‌ای است.

اتمسفر چیست؟
در لایه‌های جو زمین فشار ناشی از هوای محیط به چگالی هوا و ارتفاع از سطح زمین ، دمای هوا و سرعت وزش باد وابسته است. این فشار بیشترین مقدارش را در سطح دریا دارد و در ارتفاعات بالا به شدت با تابع نمایی کاهش می‌یابد. برای همین است که در بالای کوه تخم مرغ زودتر پخته می‌شود و یا اینکه آب سریعتر می‌جوشد، زیرا فشار هوا پایین بوده و دما نیز ارتباط مستقیم با فشار هوا دارد. با این حال بر حسب رنج فشار جو زمین رابه لایه‌هایی طبقه بندی نموده‌اند. بد نیست بدانید که این فشار به تغییرات شدت تابش نور خورشید نیز بستگی دارد و در اثر توان تابش بالا ، افزایش می‌یابد.

طرز ساخت فشار سنج جیوه‌ای
یک لوله شیشه‌ای به طول حدود یک متر انتخاب و آنرا از جیوه پرکنید. انتهای باز لوله را با انگشت بگیرید و در همین حال آن را داخل یک ظرف پر از آب جیوه قرار دهید . وقتی انگشت خود را بردارید جیوه درلوله پایین می‌آید و یک ناحیه خلأ در فضای بالای جیوه تشکیل می‌دهد. جیوه در لوله ، در بالای ظرف جیوه ، معیاری از فشار هوا است.

توجه کنید که کار با فشار سنج جیوه‌ای اقدامات احتیاطی ویژه‌ای را لازم دارد. چون جیوه سمی است برای انجام آزمایش بایستی موارد احتیاطی کار با آن را رعایت نمایید.

اولین فشار سنج محتوی آب بود و ارتفاع ستون آن به بیش از 10.37m می‌رسید. استفاده از جیوه این امکان را فراهم کرد که طول لوله کوتاهتر باشد، زیرا چگالی جیوه بیش از 13 برابر چگالی آب است.
اندازه گیری فشار جو
وقتی فشار هوا برابر یک اتمسفر استاندارد یا 101.3pa است ، ارتفاع ستون جیوه چقدر است؟ تعادل هیدروستاتیکی وقتی برقرار می‌شود که فشار ناشی از وزن ستون جیوه در ته لوله ، با فشار جوی که جیوه را در ته لوله نگه می‌دارد و مانع ریختن آن در ظرف می‌شود، برابر باشد.

بنابراین می‌خواهیم بدانیم ، طول ستون جیوه چقدر باشد تا فشاری برابر 101.3pa را درته لوله تولید کند؟ حجم جیوه برابر است با طول ستون جیوه (h) ضرب در مساحت سطح آن (A) یعنی v = hA در نتیجه ، فشار اتمسفر بر حسب ارتفاع ستونی از جیوه که این فشار می‌تواند آن را در فشار سنج نگه دارد، اندازه گیری می‌شود.

P = ρgh

می‌توان بر حسب حجم سیال جابجا شده سیال به کمک نیروی ارشمیدس نیز فشار جو را اندازه گیری کرد. البته قوانین شارل گیلوساک ، بویل و مایروت و معادله حالت گازها سنجش فشار هوا را به مراتب آسان نموده‌اند.

این گازها از مخلوط شدن گازهای گوناگون مانند CO2 ، He ، H2S ، N2 با هیدروکربنها تشکیل می‌شوند. هیدروکربنها معمولا ازنوع متان و دیگر پارافین‌های ردیف پایین هستند. فشار و دما ، ترکیبات گاز در فازهای مختلف را معین می‌سازد. درنتیجه کاهش فشار ، اکثر هیدروکربنهای ردیف بالا تغییرحالت می‌دهند، یعنی گازهای مرطوب درست می‌شوند. درصورتی که تمام گازهای خشک تقریبا از متان درست می‌شوند.

گازهای مرطوب شامل متان و مقدار قابل توجهی از آلکان‌ها با تعداد کربن بالا هستند.

هیدروکربنهای گازی متعلق به سری نفتهای پارافینی
گازهای خشک (Dry Gases)
این گازها حاوی مقدارزیادی متان می‌باشند (64 الی 96 درصد) و این گازها به سختی تبدیل به مایع می‌شوند. در کان‌سارهای زغال سنگ و مناطق مردابی نیز گازهای خشک بوفور یافت می‌شوند که قسمت عمده آنها از متان بوجود آمده است. گاز متان در حرارت و فشار موجود در منابع زیرزمینی قابل تراکم نیست. بنابراین همیشه بصورت گاز در کان‌سارها وجود دارد و فقط در نتیجه فشارهای زیاد می‌تواند در نفت حل شود.

گازهای مرطوب (Wet Gases)
این گازها تقریبا به سهولت می‌توانند به مایع تبدیل شوند و دارای مقدار زیادی از پارافین‌های ردیف بالا مانند اتان ، پروپان ، هگزان و هپتان می‌باشند. این گازها را می‌توان تحت فشار و حرارت زیاد به مایع تبدیل کرد. لذا نسبت به شرایطی که در کانسار حاکم است، این گازها به شکل فاز مایع یا فاز بخار در آنجا وجود دارند.

گازهای طبیعی در کانسارهای نفت
بنابر آنچه گذشت، گازهای طبیعی ممکن است همراه با نفت و یا به صورت مجزا تشکیل کانسار دهند که هر دو نوع آن ، از نظر اقتصادی خیلی با ارزش می‌باشد. در کانسارهای نفت ، امکان دارد که گازهای طبیعی به حالتهای مختلف دیده شوند. غالبا این گازها قسمت فوقانی منابع را اشغال کرده ، چون وزن مخصوص کمتری دارند، در نتیجه یا بر روی نفت و یا بر روی آب قرار دارند. ولی بعضی اوقات در کانسارهای نفت حاوی گاز ، درصد قابل ملاحظه‌ای از گازها به صورت محلول قرار می‌گیرد که نسبت آن وابسته به اختصاصات فیزیکی نفت و گاز و همچنین حرارت و فشار منبع یا مخزن است.

گاهی ممکن است دریک مخزن ، درصد قابل ملاحظه‌ای از گازهای طبیعی محلول در آب باشند. در اعماق بیش از دو هزار متری نیز ، تحت شرایط فشار و حرارت زیاد ، گازهای مخلوط در نفت از نظر فیزیکی غیر قابل تشخیص می‌باشند.

گازهای ترش و شیرین
گازهایی که دارای CO2 و گوگرد هستند، به نام گازهای ترش و گازهای دارای گوگرد کمتر را گازهای شیرین گویند.

کانسارهای گازهای طبیعی
گازهای طبیعی زیرزمینی یا به تنهایی و یا به همراه نفت تشکیل کانسار می‌دهند. درصورت همراه بودن با نفت گازها در داخل نفت حل می‌شوند و درصورت رسیدن به درجه اشباع ، تجزیه شده ، در قسمت‌های بالای افق‌های نفتی به شکل گنبدهای گازی قرار می‌گیرند.

مهار گازهای طبیعی
اگرچه هنگام استخراج نفت ، سعی می‌شود برای نگهداری انرژی کانسار از استخراج آن جلوگیری شود، باز این گاز حل شده در نفت در هنگام استخراج به همراه آن خارج می‌شوند. درسالهای گذشته این گازها را آتش می‌زدند. ولی امروزه از آنها به عنوان مواد خام شیمیایی و ماده سوختنی با ارزش استفاده می‌کنند.

ترکیب گازهای طبیعی
دربعضی جاها ، گازهای زیرزمینی دارای نیتروژن بیشتر (کانزاس) یا CO2 بیشتر (مجارستان ، کلرادو) درخود هستند. بخشی از CO2 ، از محصولات تشکیلات نفتی و بخشی نیز با منشاء آتشفشانی بوجود می‌آید. مقدار جزئی هیدروژن نیز در اکثر مواقع پیدا شده است. گازهای ازت‌دار می‌توانند تا 2.5 درصد حجمی هلیوم داشته باشند (مانند ایالات متحده امریکا). از شکسته شدن عناصر رادیواکتیو درون سنگهای ساحلی هلیوم بوجود می‌آید. گازهای دارای سنگ مخزن کربناته ، دارای مقدار زیادی H2S هستند.

رسیدن گازهای طبیعی به سطح زمین
بیرون آمدن گازهای طبیعی زیرزمینی به سطح زمین ، همانند بروز نفت به سطح زمین ، از پدیده‌های مهم بوده ، توسط میزان بیرون آمدن گازطبیعی می‌توان در مورد پتانسیل کانسارهای هیدروکربنی ، اطلاعات با ارزش و مهمی بدست آورد. ولی تشخیص و تفکیک این گازها خیلی ساده نیست تا بدانیم آیا این گاز مربوط به گاز مردابی یا گاز زغال سنگ و یا گاز مربوط به نفت است. از وجود هیدروکربنهای ردیف بالا ، می‌توان گفت که این گاز از نوع زیرزمینی است.

گازهای موجود در کانسارهای زغال سنگ
این نوع گازها تا 6 درصد حاوی هیدروکربنهای ردیف بالا هستند. گازهایی که منشاء آنها مربوط به زغال سنگ است، خیلی کمیاب هستند (مانند گازهای موجود در کانسارهای زغال سنگ هلند) و علت آن را چنین توجیه می‌کنند که این نوع گازهای حاصل در مرحله زغال شدگی برای خودشان سنگ مخزن خوبی پیدا نمی‌کنند تا جمع شوند.

تفکیک گازهای طبیعی ازنفت
گازی که همراه نفت است، باید از آن جدا شود تا نفت خالص بدست آید. اگر نفت و گازی که باهم از چاه خارج می‌گردند، پیش از آنکه از هم جدا شوند، مستقیما به مخازن نفت هدایت گردند، گاز چون سبک و فرار است، مقداری از آن ، از منافذ فوقانی مخزن به هوا می‌رود و در ضمن ، مقداری از اجزای سبک و گرانبهای نفت را هم با خود خارج می‌کند. از این رو ، نفت را پس از خروج از چاه و پیش از آنکه به مخزن بفرستیم، به درون دستگاه تفکیک که نفت و گاز را از هم جدا می‌سازد، هدایت می‌کنیم.

دستگاه تفکیک نفت و گاز
این دستگاه به شکل یک استوانه قائم است که در آن ، ذرات گاز از هم باز و به اصطلاح منبسط می‌گردد و در این ضمن ، از سرعت آن نیز کاسته می‌شود. وقتی فشار و سرعت گاز ، خیلی کم شد، مقدار زیادی از آن ، از نفت جدا می‌گردد. آنگاه آن را توسط لوله به درون ظرفی هدایت کرده ، از آن استفاده می‌کنند.

گازهای طبیعی تفکیک شده
گازی که از دستگاه جدا کننده خارج می‌گردد، غالبا از نوع گاز تر است و مقدار زیادی بنزین سبک همراه دارد. این بنزین طبیعی ، بسیار مفید و قیمتی است. از این رو ، نباید آن را به هدر داد. در اوایل پیدایش صنعت نفت ، از این ماده گرانبها استفاده‌ای به عمل نمی‌آمد و آن را همراه با سایر اجزای گاز به هدر می‌دادند. اما رفته رفته که به اهمیت و فواید این گاز پی بردند، سعی شد که بنزین طبیعی آن را استخراج نموده ، از بقیه اجزای آن نیز به انواع گوناگون استفاده شود.

 MSDS چیست ؟ MSDS متشكل از متن ها و عبارت هاي استاندارد مي باشد كه اطلاعات بهداشتي و ايمني مواد شيميايي را بطور خلاصه بيان نموده و اين اطلاعات توسط كارشناسان مجرب سازمان هاي بين المللي از شركتهاي سازنده و مراكز كنترل سموم مورد جمع آوري ، اصلاح و بررسي قرار گرفته است .

((MSDS (( Material Safety Data Sheets يا برگه هاي شناسايي ايمني مواد شييميايي ، برگه هاي اطلاعات فني مي باشند كه اطلاعات مربوط به مخاطرات ويژه ، كاركردن ايمن و دستورالعملهاي اضطراري و اطلاعات اساسي بهداشتي و ايمني مواد شيميايي را براي مصرف و كاربرد آنها در محيط كار توسط كارگران و كارفرمايان صنايع ، كشاورزي ، ساختمان سازي و ديگر محلهاي كاري فراهم و مشخص مي نمايند . چون MSDS حاوي اطلاعات جزيي و تخصصي ايمني و بهداشتي ويژه هر ماده شيميايي مي باشد بايد بعنوان منبع اصلي اطلاعاتي براي برنامه هاي آموزشي و مقررات كاري ايمن مورد استفاده قرار گيرد . MSDS هم چنين يك منبع رفرنس با ارزش اطلاعات ايمني و بهداشتي براي كارگران ، كميته هاي ايمني و بهداشت و پرسنل اورژانس مي باشد.

برای دانلود اطلاعات ایمنی مواد شیمیایی بر روی نام آن کلیک کنید.

MSDS چیست؟   0 - 9    آ - الف    ب - ت    ج - ش     ف - م    ن - ی

رنگها را معمولا براساس خواص آنها و ساختمان ماده اصلی (ساختمان شیمیایی مواد) طبقه بندی می‌کنند. روش دیگر طبقه بندی رنگها براساس روش مصرف آنها در رنگرزی می‌باشد. روش و تکنیک رنگرزی به ساختمان ، طبیعت الیاف یا شئ مورد رنگرزی بستگی دارد. به عبارت دیگر رنگرزی پشم و ابریشم و دیگر الیاف به دست آمده از حیوانات با رنگرزی پنبه و الیاف به دست آمده از گیاهان تفاوت دارد.

نقش ساختمان شیمیایی الیاف در تعیین رنگ مورد نیاز
در رنگرزی همیشه ساختمان شیمیایی الیاف تعیین کننده نوع رنگ مورد نیاز و تکنیک رنگرزی می‌باشد. به عنوان مثال الیاف حیوان مانند پشم و ابریشم از پروتئین تشکیل شده‌اند و دارای گروههای اسیدی و بازی می‌باشند. این گروهها نقاطی هستند که در آنها مولکول رنگ خود را به الیاف متصل می‌کند. پس برای رنگرزی این گونه الیاف باید از رنگهایی که دارای بنیان اسیدی و بازی هستند استفاده کرد.

پنبه یک کربوهیدرات می‌باشد و تنها محتوی پیوندهای خنثای اتری و گروههای هیدروکسیل است. در این نقاط پیوندهای هیدروژنی بین الیاف و رنگ ایجاد می‌شود. پس باید از رنگهای متناسب با خصوصیات الیاف پنبه‌ای استفاده کرد. متصل کردن رنگ به الیاف مصنوعی و سنتزی مانند پلی اولفین‌ها و هیدروکربنها که کاملا عاری از گروههای قطبی هستند، تکنیک و روش دیگری را می‌طلبد. بر اساس روش رنگرزی به صورت زیر دسته‌بندی می‌شود.

رنگهای مستقیم یا رنگهای جوهری
این دسته از رنگها دارای گروهها و عوامل قطبی مانند عوامل اسیدی و بازی هستند و با استفاده از این گروهها ، رنگ با الیاف ترکیب می‌شود. برای رنگرزی پارچه با اینگونه رنگها فقط کافی است که پارچه را در محلول آبی و داغ رنگ فرو ببریم. اسید پیکریک و ماریتوس زرد از جمله این رنگها هستند. هر دو رنگ ، اسیدی بوده و با گروههای آمینه الیاف پروتئینی ترکیب می‌شوند. نایلون نیز که یک پلی‌آمید است، با این رنگها قابل رنگرزی است.

رنگ دانه‌ای
این دسته از رنگها شامل ترکیباتی هستند که می‌توانند با برخی از اکسیدهای فلزی ترکیب شده و نمکهای نامحلول و رنگی که لاک نامیده می‌شوند، تشکیل دهند. روش رنگرزی با این رنگها از کهن‌ترین روشهای تثبیت رنگ روی الیاف بوده است. این رنگها بیشتر برای رنگرزی ابریشم و پنبه بکار می‌رود. در رنگرزی با رنگهای دانه‌ای پارچه یا الیاف ، رنگی به نظر می‌رسند. چون الیاف توسط لایه‌ای از رسوب رنگین پوشانده می‌شود. برای ایجاد دندانه روی رنگها معمولا از اکسیدهای آلومینیوم ، کروم و آهن استفاده می‌شود. آلیزارین نمونه‌ای از این رنگها می‌باشد.

رنگ خمیری
رنگ خمیری ماده‌ای است که در شکل کاهش یافته ، محلول در آب بوده و ممکن است بی‌رنگ هم باشد. در این حالت الیاف به این رنگ آغشته شده و پس از جذب رنگ توسط الیاف ، آنها را از خمره خارج کرده و در معرض هوا با یک ماده شیمیایی اکسید کننده قرار می‌دهند. در این مرحله رنگ اکسید شده و به صورت رنگین و نامحلول در می‌آید. رنگهای باستانی ایندیگو و تیریان از این جمله‌اند.

رنگ واکنشی
این رنگها که تحت عنوان رنگهای ظاهر شونده هم شناخته می‌شوند، در درون خود پارچه ، تشکیل شده و ظاهر می‌گردند. مثال مهمی از این گروه رنگها ، رنگهای آزو می‌باشند. رنگرزی با این رنگها به این صورت است که پارچه را در محلول قلیایی ترکیبی که باید رنگ در آن مشتق شود (فنل یا نفتول) فرو می‌بریم. سپس پارچه را در محلول سرد آمین دی ازت دار شده در داخل خود الیاف انجام شده و رنگ تشکیل می‌گردد. به رنگی که به این صورت حاصل می‌شود رنگ یخی نیز می‌گویند، زیرا برای پایداری و جلوگیری از تجزیه نمک دی آزونیوم دمای پائین ضرورت دارد.

رنگ پخش شونده
این دسته از رنگها در خود الیاف محلول هستند، اما در آب نامحلول می‌باشند. رنگهای پخش شونده در رنگرزی بسیاری از الیاف سنتزی بکار می‌روند. به این الیاف گاهی اوقات الیاف آبگریز نیز گفته می‌شود. معمولا ساختمان شیمیایی آنها فاقد گروههای قطبی است. روش رنگرزی به اینگونه است که رنگ به صورت پودر نرم در بعضی از ترکیبات آلی مناسب (معمولا ترکیبات فنل) حل می‌شود و در دما و فشار بالا در حمام‌های ویژه به الیاف منتقل می‌شود.

یکی از مهمترین راههای قطع وابستگی غیر ضروری ، شناخت مشکلات و موانع و راههای تقلیل اثرات سوء آنها می‌باشد. به همین قیاس ، در صنعت و بخصوص صنایع کشور ما ، برای جلوگیری از هدر رفتن منابع مالی و انسانی که یکی از پیامدهای آن ، تقویت هر چه بیشتر بندهای وابستگی می‌باشد، لازم است تا نقاط ضعف صنعت را بخوبی بشناسیم و در آن راستا ، به تقویت هر چه بیشتر توان علمی خود بپردازیم.

خوردگی یکی از موارد معدودی است که اثر خود را نه تنها در مراحل طراحی ، ساخت و تولید و بهره برداری نمایان می‌سازد، بلکه مبالغ عظیمی را نیز در مرحله حفاظت و نگهداری به خود اختصاص می‌دهد.

آسیب‌شناسی صنعت
برای شناخت صحیح‌تر خوردگی و اهمیت آن باید به آسیب‌شناسی صنعت پرداخت، زیرا یکی از مهمترین عواملی که گریبانگیر رشد صنایع و به خصوص صنایع ایرانی می‌باشد، عدم درک عمیق مساله خوردگی است. شاید بتوان دو دلیل عمده برای این بی‌عنایتی برشمرد:

در رابطه با ضرر و زیانهای وارد آمده توسط خوردگی به صنایع ، نه تنها آمار مستند بلکه حتی تخمین‌های رسمی مستند و قابل انکار وجود ندارد، لذا مشخص نیست که خوردگی چگونه به آرامی اما بطور مداوم ثروتهای ملی را هدر می‌دهد.

ابعاد فاجعه انگیز خوردگی از نظر اتلاف ماده و انرژی و ضرر و زیانهای زیست محیطی روشن نیست. لذا اکثرا با تصور اینکه مسائل مالی مربوط به خوردگی در بررسیهای مالی- اقتصادی در سر فصل استهلاک دیده می‌شوند، از ابعاد واقعی قضیه بی‌خبر می‌مانند و در نتیجه اهمیت مساله همواره در هاله ای از ابهام باقی می‌ماند.
مهندسی خوردگی
در این سلسله مقالات ، خواهیم کوشید جنبه ای از مهندسی را که به آن ««مهندسی خوردگی»» اطلاق می‌شود، به خوانندگان معرفی نماییم. هدف این نوشته‌ها ، ایجاد معلومان نیست، چه ، بسیاری از آنچه را که در اینجا می‌آید، می‌توان در کتب و مقالات تخصصی یافت، بلکه منظور اصلی ، ایجاد شناخت و آگاهی (هر چند جزئی) درباره یکی از مشکلات صنعتی است تا دانش پژوهان در انتخاب رشته‌های تحصیلی با آگاهی و توجه بیشتری اقدام کنند.

خوردگی چیست؟
خوردگی در زبان فارسی ترجمه واژه ای انگلیسی است که معنای آن جویده شده و گاز گرفته شده است. به نظر می‌رسد ظاهر قطعه خورده شده ، این تداعی معنایی را سبب شده باشد. برای بیشتر مردم، خوردگی با مصادیقش شناخته می‌شود، از قبیل زنگ زدگی و سیاه شدن قاشقهای نقره‌ای. در واقع خوردگی همه اینها هست، اما به‌تنهایی هیچ یک نیست. بطور مثال ، زنگ زدگی فقط به خوردگی آلیاژهای آهن اطلاق می‌شود.

استاندارد ایزو 8044 ، خوردگی را بدین شکل تعریف می‌کند:

««واکنش فیزیکی – شیمیایی متقابل بین فلز و محیط اطرافش که معمولا دارای طبیعت الکتروشیمیایی است و نتیجه‌اش تغییر در خواص فلز می‌باشد. این تغییرات خواص ممکن است منجر به از دست رفتن عملکرد فلز ، محیط یا دستگاهی شود که این دو ، قسمتی از آن را تشکیل می‌دهند. »»

ترمودینامیک و خوردگی
ترمودینامیک یکی از رشته های فیزیکی – شیمی، است. یکی از ویژگی‌های علم ترمودینامیک این است که می‌تواند پیش‌بینی کند که آیا واکنشهای خاصی رخ خواهند داد یا نه. تعیین زمانی واکنشی که ترمودینامیک ، انجام آن را پیش بینی می‌کند، موضوع علم سینتیک است. خوردگی را می‌توان میل ترمودینامیکی برای بازگشت به اصل خود فلز دانست و آن را چنین توضیح داد:

فلزات اکثرا به شکل ترکیبات شیمیایی در سنگهای معدنی موجود هستند. فلز در این حالت به خاطر وضعیت ترمودینامیکی خود ، حالت پایدار دارد، یعنی از نظر ترمودینامیکی اگر نیرویی از خارج بر سنگ معدن وارد نشود، فلز میل دارد که در سنگ بماند و حالت ترکیبی خود را حفظ نماید. وقتی سنگ معدن از معدن جدا می‌شود، طی فرآیندهای خاصی ، فلز از سنگ استخراج می‌شود و به حالت فلز خالص در می آید.

عمل استخراج فلز ، از نظر شیمیایی یک فرآیند الکترون گیری یا احیا به حساب می‌آید. به این ترتیب فلز موجود در سنگ معدن ، الکترون می‌گیرد و به حالت فلز خالص در می‌آید. اما در اینجا وضعیتی ناگوار وجود دارد: الکترونهایی که طی فرآیند استخراج گرفته شده‌اند، برای فلز به شکل مهمان ناخوانده در می‌آیند. فلز علاوه بر الکترونهایی که خود دارد، الکترونهای زیادتری را نیز طی استخراج به سوی خود فرا خوانده ، با مهمان کردن الکترونهای اضافی از چنگ سنگ گریخته است. اما این مهمانان تبدیل به ناخواستگانی شده‌اند که فلز دائما در جستجوی راهی برای بیرون راندن آنهاست. به زبان ترمودینامیکی ، بی‌قراری فلز را ناپایداری ترمودینامیکی می‌نامند.

هنگامی که فلز موفق به از دست دادن الکترون می‌شود، واکنش اکسیداسیون رخ می‌دهد و می‌گویند خوردگی اتفاق افتاده است. وقتی فلز خورده شد، آنچه از واکنش باقی می‌ماند (اصطلاحا محصولات خوردگی) به لحاظ ترمودینامیکی پایدار خواهد بود و از این نظر مانند فلز در حالت معدنی (در حالتی که به شکل ترکیب در سنگ معدن وجود داشت) رفتار می‌کند.

جالب آنکه از نظر شیمیایی نیز محصولات خوردگی مثل سولفات آهن ، اکسید روی و غیره ، همان ترکیباتی هستند که در سنگ معدن فلز یافت می‌شود.

خوردگی ، یک واکنش طبیعی
از آنچه گفته شد، می‌توان نتیجه گرفت که خوردگی یک واکنش طبیعی است و انجام می‌شود. اما چنانکه خواهیم دید، خوردگی دارای زیانهای بسیاری است که ما را وادار می‌کند تا ترجیح دهیم این واکنش انجام نشود. انجام نشدن خوردگی مثل آن است که بخواهیم آبشاری به جای آنکه از بالای صخره به پایین بریزد، از پایین به بالا بریزد. اگر چه امکان ندارد که ریزش آبشار را وارونه کنیم، اما خواهیم دید که روشهایی وجود دارند که با استفاده از آنها می‌توان نه تنها خوردگی را مهار کرد، بلکه آن را برعکس نمود!

مهندسی شيمی – مهندسی شيمی
رشته های مورد قبول شامل مهندسی شيمی با کليه گرايشها – مهندسی پليمر- مهندسی مکانيک با گرايش حرارت و سيالات – تکنولوژی و علوم رنگ- کارشناسی طراحی مهندسی پتروشيمی

 جدول ضرايب دروس گرايش مهندسی شيمی

در هر سال حدود 315 نفر در دو نوبت روزانه و شبانه از طريق آزمون مهندسی شيمی جذب و در دانشگاه های : تربيت مدرس تهران – رازی کرمانشاه – سمنان – سيستان و بلوچستان – شيراز- صنعتی اصفهان – صنعتی امير کبير –صنعتی مالک اشتر – صنعتی سهند تبريز – صنعتی شری – علم و صنعت ايران – فردوسی مشهد –مازندران و دانشگاه علوم وفنون مازندران (غير انتفائی) مشغول به تحصيل می شوند. دانشگاه آزاد اسلامی در واحد تهران 30 نفر و در واحد ماهشهر 12 نفر دانشجو جذب می کند

مهندسی شيمی – مهندسی شيمی
رشته های مورد قبول شامل مهندسی شيمی با کليه گرايشها – مهندسی پليمر- مهندسی مکانيک با گرايش حرارت و سيالات – تکنولوژی و علوم رنگ- کارشناسی طراحی مهندسی پتروشيمی

 جدول ضرايب دروس گرايش مهندسی شيمی

در هر سال حدود 315 نفر در دو نوبت روزانه و شبانه از طريق آزمون مهندسی شيمی جذب و در دانشگاه های : تربيت مدرس تهران – رازی کرمانشاه – سمنان – سيستان و بلوچستان – شيراز- صنعتی اصفهان – صنعتی امير کبير –صنعتی مالک اشتر – صنعتی سهند تبريز – صنعتی شری – علم و صنعت ايران – فردوسی مشهد –مازندران و دانشگاه علوم وفنون مازندران (غير انتفائی) مشغول به تحصيل می شوند. دانشگاه آزاد اسلامی در واحد تهران 30 نفر و در واحد ماهشهر 12 نفر دانشجو جذب می کند

اين رشته خود به گرايش های زير تقسيم می شود:
مهندسی پزشکی – مهندسی سيستم های انرژی- صنايع شيميايی معدنی - ترموسنتيک – فرآيند های جداسازی – طراحی فرايند ها- پديده های انتقال – صنايع غذايی

انتقال حرارت :
شامل : تقسيم بندی روشهای مختلف انتقال حرارت – هدا يت در سيستم های يک بعدی و پايدار- فين ها و مقاومت حرارتی اتصال- بررسی روشهای حل تحليلی- عددی و ترسيمی در سيستم های 2و3 بعدی – انتقال حرارت هدايتی ناپايدار ظرفيت فشرده سيستم های يک بعدی و دو بعدی وسه بعدی نا پايدار- انتقال حرارت کنوکسيونی - دسته بندی مفاهيم-روابط جابجايی اجباری برای صفحه ها و لوله ها - انتقال حرارت کنوکسيونی آزاد - تشعشع - انتقال حرارت در چگالش و جوشش - مبدلهای حرارتی

تذکر: مطالعه قسمت کوره ها برای کارشناسی ارشد لازم نمی باشد
 

معرفی کتب و جزوات مورد نياز درس انتقال حرارت 1 و 2:

• کتاب انتقال حرارت هولمن

• کتاب انتقال حرارت اينکروپرا

• جزوات انتقال حرارت دکترنويد نادرپور (حرارت 1) -دانشکده فنی و مهندسی تهران شمال

• کتاب انتقال حرارت دکتر خشنودی -- فقط جلد اول

معرفی کتب کارشناسی ارشد درس انتقال حرارت 1 و 2:

• انتقال حرارت دکتر بهزاد خداکرمی انتشارات راهيان ارشد

• انتقال حرارت دکتر محمد سمیع پور انتشارات پوران پژوهش

تذکر: کتاب انتقال حرارت انتشارات ديباگران به عنوان منبع تستی درس حرارت 1 و 2 توصيه شده و کتاب حرارت انتشارات پوران پژوهش شامل شرح کامل درس و تست های حرارت 1 و 2 به صورت طبقه بندی شده می باشد.
تذکر: دانشجويان مهندسی شيمی می توانند جهت رفع اشکالات خود در تمرين های انتقال حرارت 1و2 به کتاب ( راهنمای مسائل انتقال حرارت هولمن تاليف دکتر سميع پور ) مراجعه کنند.

انتقال جرم و عمليات واحد 1 و 2 :

• فصل اول: عمليات انتقال جرم

• فصل دوم: نفوذ مولکولی سيالات

• فصل سوم: ضرايب انتقال جرم

• فصل چهارم: نفوذ در جامدات

• فصل پنجم: انتقال جرم بين فازها

• فصل ششم: دستگاه های مربوط به عمليات تماس گاز- مايع

• فصل هفتم: عمليات مرطوب سازی

• فصل هشتم: جذب گاز

تذکر: لازم الذکر است که 8 فصل ذکر شده جز سر فصل درس انتقال جرم (3 واحد) می باشد و به دليل دارا بودن بالاترين ضريب برای درس انتقال جرم مطالعه کامل فصول آن توصيه می شود.

• تقطير و عمليات استخراج

• تبخير کننده ها

• عمليات خشک کردن

• عمليات جذب سطحی

• کريستاليزاسيون

• استخراج از جامد

• فيلتراسيون

تذکر : سر فصل های فوق مربوط به عمليات واحد 1 و 2 می باشد

معرفی کتب و جزوات مورد نياز درس انتقال جرم و عمليات واحد 1 و 2

• کتاب رابرت تريبال ترجمه دکتر سيف کردی و دکتر جاودانی

• کتاب رابرت تريبال ترجمه دکتر کاغذچی و دکتر سهرابی

• اصول عمليات انتقال جرم دکتر چالکش اميری

• جزوه عمليات واحد 1و2 دکتر معصومی- دانشکده فنی تهران شمال

• کتاب MCCabe

معرفی کتب کارشناسی ارشد دروس انتقال جرم و عمليات واحد 1 و 2:

• کتاب انتقال جرم و عمليات واحد دکتر ميرزازاده انتشارات دانشگاه هرمزگان

• جزوه انتقال جرم دکتر سيف کردی

کاربرد رياضيات در مهندسی شيمی

فرمولاسيون و مدلسازی مسائل در مهندسی شيمی
معادلات ديفرانسيل معمولی
تبديل لاپلاس
سريهای فوريه وتوابع خاص
توابع و معادلات بسل و لژاندر
تعامد و متعامد
روشهای عددی - کليه روشها
ODE حل عددی معادلات

معادلات ديفرانسيل پاره ای شامل:
انواع شرايط مرزی
روش جداسازی
روش تبديل لاپلاس
ترکيب متغير ها
روش تبديل فوريه سينوس و کسينوس
PDE حل عددی معادلات ديفرانسيل پاره ای

معرفی کتب و جزوات مورد نياز درس کاربرد رياضيات در مهندسی شيمی:

• جزوات کاربرد رياضيات دکتر نويد نادرپور

• کتاب کاربرد رياضيات دکتر نيک آذر و دکتر خراط

• جزوه رياضيات عددی کانون فرهنگی آموزش - قلم چی

• کتاب کاربرد رياضيات دکتر رفيع زاده

معرفی کتب کارشناسی ارشد درس کاربرد ريا ضيات:

• جزوه رياضيات عددی کانون فرهنگی آموزش - قلم چی

• کتاب محاسبات عددی تاليف دکتر خداکرمی انتشارات راهيان ارشد

• کتاب مهندسی شيمی انتشارات ارکان

تذکر: دانشجويان می توانند برای مطالعه قسمت معادلات ديفرانسيل معمولی از منابع زير استفاده نمايند.

• جزوه معادلات دفرانسيل دکتر فروغ - 197 صفحه موجود در انتشارات دانشکده فنی

• جزوه معادلات ديفرانسيل دکتر نادرپور

و برای مطالعه قسمت فوريه و معادلات پاره ای از:

• جزوه رياضيات مهندسی دکتر نيک آزاد

• کتاب رياضيات مهندسی انتشارات پارسه . پرسپوليس

تذکر: دانشجويان می توانند جهت مرور مطالب رياضی 1و2 از کتاب رياضی عمومی 1 و 2 انتشارات پوران پژوهش استفاده نمايند

سينتيک و طراحی راکتور های شيميايی
شامل:

• سرعت واکنش های متجانس

• راکتور های نا پيوسته

• راکتور های منفرد کامل

• طرح راکتور برای واکنش های منفرد

• طرح راکتور برای واکنشهای چندگانه

• اثرا ت دما و فشار

معرفی کتب و جزوات مورد نياز درس رآکتور:

• جزوه راکتور دکتر نويد نادرپور

• کتاب رياضيات مهندسی انتشارات پارسه . پرسپوليس

معرفی کتب کارشناسی ارشد درس رآکتور:

• کتاب تست و نکات سنجش تکميلی مربوط به درس رآکتور

• کتاب مهندسی شيمی انتشارات ارکان به عنوان منبع تست برای درس رآکتور توصيه می شود

• کتاب طراحی رآکتور تاليف دکتر بهزاد خداکرمی انتشارات راهيِان ارشد

تذکر: درس رآکتور جز دروسی است که دانشجويان با مطالعه دقيق فرمولهای مربوطه و بررسی تست های سالهای گذشته درصد بالايی را در اين درس کسب کنند. لذا مطالعه دقيق آن توصيه می شود.
تذکر: درس رآکتور دارای ضريب 2 در کنکور کارشناسی ارشد می باشد

زبان عمومی و تخصصی

مواردی که در اين درس سئوال داده می شود در عناوين زير خلاصه شده که

• READING

• COMPREHENSION

• اصطلاحات اصلی و تخصصی مهندسی شيمی

توجه شود که درس زبان از نظر سئوالات بسيار متنوع می باشد و از آنجايی که انتخاب متن در قسمت درک مطلب و اصطلاحات تخصصی در هر سال متنوع می باشد لذا نياز به پيش زمينه بسيار خوب از دروس مطالعه شده و زبان عمومی می باشد. لذا به دانشجويان توصيه می شود که از اولين ترمی که دروس تخصصی مهندسی شيمی و همچنين درس زبان عمومی را انتخاب می نمايند در جهت تسلط و درک زبان و همچنين اصطلاحات و متون تخصصی مهندسی شيمی اقدام نمايند.
 

منابع زبان عمومی:

• کتاب زبان عمومی-Reading through Reading1

• English FOR Students of Sciences2

منبع کلی برای زبان تخصصی:

• کتاب زبان تخصصی در مهندسی شيمی

• منابع کارشناسی ارشد

• کتاب خلاصه مباحث مهندسی شيمی انتشارات پردازش

• کتاب تست کارشناسی ارشد مهندسی شيمی انتشارات دانشگاه تهران تاليف دکتر سيف کردی و دکتر باستانی و دکتر بهمنيار

کتاب فوق در قسمت زبان تخصصی توصيه می شود
 

ترموديناميک 1 و 2

شامل:

• مفاهيم بنيادی ترموديناميک

• قانون اول ترموديناميک

• خواص حجمی سيالات خالص

• آثار گرمايی

• قانون دوم ترموديناميک

• بازگشت ناپذيری و قابليت کاردهی

• خواص ترموديناميکی سيالات

• ترموديناميک فرآيند های جريانی

• سيکل های توان و تبريد فصل نهم ون وايلن.

• خواص ترموديناميکی مخلوط های همگن

• تعادل فاز ها

• تعادل واکنش های شيميايی

که در واقع به شکل خلاصه سر فصل ها شامل موارد زير می باشد:

1. تعاريف

2. کار و گرما

3. قانون اول ترموديناميک

4. قانون دوم ترموديناميک

5. آنتروپی

6. سيکل های توان و تبريد

7. روابط ترموديناميکی

8. دستگاه هايی با جز متغير رفتار آرمانی

9. دستگاه هايی با جز متغير رفتار غير آرمانی.

10. تعادل واکنش های شيميايی

منابع درس ترموديناميک 1 و 2:

• ترموديناميک ون وايلن ترجمه مهندس کاشانکی حصار

• ترموديناميک مهندسی شيمی اسميت ون نس ترجمه دکتر کلباسی

• ترموديناميک مهندسی شيمی اسميت ون نس ترجمه دکتر سلطانيه

• جزوه ترموديناميک 1 دکتر نصراله مجيديان

• جزوه ترموديناميک 2 مهندس لادن جعفری نديمی

منابع کارشناسی ارشد ترموديناميک 1 و 2:

• کتاب ترموديناميک مهندسی شيمی تاليف دکتر رضا طاهری انتشارات هرمزگان

• کتاب ترموديناميک مهندسی شيمی . تست و خلاصه درس . انتشارات سنجش تکميلی

مکانيک سيالات

شامل:

• مفاهيم سيالات و لوله سيالات

• خواص گوناگون سيالات ويسکوزيته و چگالی و فشار و کشش سطحی

• انواع سيال نيوتنی و غير نيوتنی

• استاتيک سيالات

• مانومتر ها و دريچه ها

• نيروهای بويائی و پايداری اجسام شناور و غوطه ور

• جريان سيال و معادلات اساسی : خصوصيات جريان و مفاهيم سيستم و حجم کنترل- روابط چايه ای در جريان سيالات مومنتم و انرژی

• تحليل ابعادی و تشابه ديناميکی: اعداد بدون بعد و تئوری باکنيگهام

• اثر لزجت در جريان سيالات

• تلفا ت و اختلاط پرانتل و لايه مرزی و قانون استوکس

• جريانات تراکم پذيرو مفاهيم و عدد ماخ و سرعت صوت

• معادلات اساسی جريانات تراکم پذير

• جريان در شيپوره های همگرا و واگرا

• جريان ايزوترمال در لوله های طويل

• اختلاط سيالات و بستر های پرشده و انتقال ذرات جامد توسط مايعات

• ابزار اندازه گيری سيال : پمپ و اثر کاويتاسيون و فن و کمپروسور و ونتوری و اوريفيس و

منابع درس مکانيک سيالات:

• MC Cabe1- مکانيک سيالات

• مکانيک سيالات استريتر

• مکانيک سيالات وايت

• جزوه مکانيک سيالات دکتر باستانی

• جزوه مکانيک سيالات دکتر رفيع زاده

منابع کارشناسی ارشد درس مکانيک سيالات:

• کتاب ارشد مکانيک سيالات مهندسی شيمی تاليف دکتر محمد سميع پور انتشارات پوران پژوهش

• کتاب ارشد مکانيک سيالات دکتر وفايی پور

• کتاب ارشد مکانيک سيالات دکتر کله چی انتشارات پلی تکنيک

تذکر: درس سيالات به جهت تنوع سئوال و مسائل اهميت فراوان دارد و لذا توصيه می شود دانشجويان تست ها و تمرينات متنوعی را از سيالات مطالعه نمايند.
 

کنترل فرآيند

شامل:

• تبديل لاپلاس

• مفاهيم روش حل ديفرانسيل به کمک تبديلات لاپلاس

• پاسخ سيستم های درجه اول و درجه دوم تداخلی و غير تداخلی

• بلاک دياگرام سيستم های کنترل

• ساختار کنترل فيدبک

• اثر هر يک از پارامتر ها , P,PI,PID توابع تبديل کنترولرهای

• مقدمه ای بر پايداری سيستم کنترل فيدبک و آزمون روت و مکان هندسی ريشه ها

• Bode و رسم دياگرام های Bode پاسخ فرکانسی و معيار پايداری

• تنظيم پارامتر و کنترل به روش زيگلر - نيکولز

• دياگرام نيکويست و پايداری نيکويست

منابع درس کنترل فرآيند:

• کتاب کنترل فرآيند در مهندسی شيمی دکتر نيک آذر

• Coughnowr2 - کتاب کنترل فرآيند

• جزوه دکتر معصومی فنی مهندسی تهران شمال

منابع کارشناسی ارشد درس کنترل فرآيند:

• کتاب تست و خلاصه درس مهندسی شيمی انتشارات ارکان

• کتاب کنترل فرآيند انتشارات سنجش تکميلی

• کتاب تست مهندسی شيمی انتشارات دانشگاه تهران تاليف دکتر سيف کردی و دکتر باستانی و دکتر سهرابی

توجه : ضريب درس کنترل فرآيند در کنکور ارشد مهندسی شيمی يک می باشد و مشابه ضريب درس زبان (عمومی و تخصصی) است

در اين قسمت به مباحث دروس گرايش صنايع غذايی پرداخته ابتدا سرفصل های هر درس مطرح سپس به منابع مطالعاتی آنها اشاره می نماييم.

بيوشيمی

شامل:

• ليپيد ها ليپيد های ساده و مرکب و استروئيد ها و ترپن ها

• پروتئين ها و اسيد های آمينه و انواع ساختار پروتئين ها

• آب و خواص آن

• يونها و انواع مولکولهای کوچک

• ماکرومولکولهای حياتی و پيوند غيرکووالان در آنها

• کربوهيدراتها

• منو ساکاريد ها

• اليگوساکاريد ها

• پلی ساکاريد ها

• آنزيمها و ا رتباط آنها DNA و RNA اسيد های نوکلئيک

• انرژی و متابوليسم

ميکروبيولوژی

شامل:

• ساختار سلول

• ويژگی يوکاريوتيک و پروکاريوتيک

• انواع تقسيمات

• ميتوز و ميوز

• باکتريها

• سنتز پروتئين

• اسپور

• کيست

• قارچ ها

• کپک ها

• اکتينوميستها

• جلبک ها

• پروتوزوئر ها

• سلول های حيوانی و گياهی

• رشد ، بقا و مرگ ميکروارگانيسم ها

• منحنی رشد

• توقف رشد ومرگ ميکروبها ضدعفونی و استريل و آنتی بيوتيکها

• DNA و RNA و رابطه DNA ژنتيک همانند سازی مولکول

منابع مطالعاتی دروس بيوشيمی و ميکروبيولوژی:

• ميکروبيولوژی عمومی دکتر فريدون ملک زاده

• ميکروبيولوژی صنعتی دکتر کاظمی ويسری انتشارات دانشگاه صنعتی شريف

• بيو شيمی عمومی گروه پزشکی انتشارات دانشگاه تهران

منابع کارشناسی ارشد بيوشيمی و ميکروبيولوژی:

• کتاب خلاصه مباحث مهندسی شيمی انتشارات پردازش

• کتاب مهندسی شيمی انتشارات ارکان

• مجموعه تست های کارشناسی ارشد مهندسی شيمی انتشارات کانون فرهنگی آموزش

• مجموعه تست های کارشناسی ارشد مهندسی شيمی انتشارات دانشگاه تهران

مهندس شیمی
    شیمی را از محدوده آزمایشگاه به دنیای کار و صنعت وارد می کند. مهندسین شیمی با استفاده از اصول فیزیک، شیمی و ریاضی فرایندهای تولیدی شیمیائی را در مقیاسهای بزرگ طراحی می کنند. آنها از نتایج آزمایشگاهی برای ساخت تولیداتی مانند پلاستیک، دارو، مواد شوینده و سوختها در واحدهای عملی استفاده می کنند و همچنین برای بالا بردن تولید و کم کردن هزینه و ارتقای کیفیت محصولات برنامه ریزی می کنند. تقریباً تمامی کمپانیهای صنایع شیمیائی از مهندسین شیمی استفاده می کنند. فعالیت مهندسین شیمی در زمینه های انرژی هسته ای، علم مواد، صنایع غذایی، توسعه منابع جدید انرژی و صنایع دارویی نیز گسترده می باشد. مهندسین شیمی علاوه بر طراحی و تولید و توسعه محصولات به فعالیت در زمینه محیط زیست، تحقیقات، مدیریت، پردازش داده و میزان و بازار فروش می پردازند. می توان گفت برای مهندسین شیمی در هر واحد تولیدی یا صنعتی، زمینه ای برای فعالیت وجود دارد.
 

وسیعترین شاخه مهندسی است
    وسعت عمل مهندسین شیمی از سایر شاخه های مهندسی بیشتر است چرا که آنها در سه شاخه بنیادی فیزیک، ریاضی و شیمی فعالیت دارند حال آنکه دیگر شاخه های مهندسی فقط بر پایه ریاضی و فیزیک هستند. علاقه خاص به شیمی همراه با مهارت در ریاضی و علوم افراد را به این رشته جذب می کند. برنامه تحصیلی مهندسین شیمی بجز دروس شیمی واحد هایی مربوط به دیگر رشته های مهندسی مانند ترمودینامیک، مکانیک سیالات، طراحی فرایند، کنترل، انتقال جرم و حرارت، عملیات واحد و غیره می باشد.
 

آموزش در ضمن کار را میسر می سازد
    مهندسین شیمی می گویند تجربه حاصل از کارکردن، در ادامه تحصیلاتشان در این رشته قرار می گیرد. پاتریک دیکرسون، از مهندسین شیمی کمپانی سولوشیا، می گوید: « در دانشگاه موارد تئوری را می آموزی و هنگام کار، استفاده عملی از آنها را در دنیای واقعی فرا می گیری.» او ادامه می دهد: « هنگام کار تمامی فکرم را بر تولید و مشکلاتی که ایجاد می شود متمرکز می کنم. باید بفهمم که چگونه به یک فرایند تولیدی برای ادامه کار کمک کنم.»
اسکات هاروی مهندس شیمی شرکت لنزوا می گوید: « مدرک شما کلیدی است برای آغار دوره شغلی شما، اما پرورش دادن خود هنگام کار عاملی است که شما را در شغلتان موفق می کند.
 

حرفه ای راضی کننده
    مهندسین شیمی وسعت عمل موجود در کار خود را دوست دارند. حیطه عمل این شغل بسته به نوع پروژه و درجه تکامل و پیشرفت آن بسیار گسترده است. بخش دیگری از شغل او که باعث خشنودی اش می شود به عرصه اجرا دراوردن کارهای آزمایشگاهی است.
 

مراکز استخدام کننده
    مهندسین شیمی تقریباً توسط تمامی شرکتهای تولیدی شیمیائی، صنایع نفت و گاز و پتروشیمی، صنایع غذایی و دارویی، صنایع سلولزی، صنایع معدنی، صنایع تولید انرژی استخدام می شوند.
تقریباً سه چهارم مهندسین شیمی در صنایع تولیدی کار می کنند و بقیه توسط مراکز دانشگاهی، طراحی و مهندسی استخدام می شوند و یا بطور شخصی مشغول به کار هستند.
 

خصوصیات شخصیتی
علاقه عمیق به ریاضی، فیزیک و شیمی برای موفقیت در این رشته ضروری است. چون مهندسی شیمی بر پایه این سه علم بنا شده است. در نتیجه تفکر تحلیل گرانه و سیستماتیک، حل مسایل و داشتن ابتکار ضروری است.

امروزه بیش از 75 درصد خانمها و شمار زیادی از آقایان، موهای خود را رنگ می‌کنند. اولین رنگ موی شیمیایی بی خطر، در سال 1909 توسط شیمیدانی فرانسوی به نام "یوگن شالر" با استفاده از پارا فنیلن دی آمین ساخته شد. این فرایند نتیجه زنجیره ای از واکنش‌های شیمیایی بین مولکولهای مو و رنگدانه‌ها درحضور پراکسید هیدروژن و آمونیاک می‌باشد.

اطلاعات اولیه

مو ، ساختار پروتئینی دارد و عمدتا از پروتئین کراتین ترکیب یافته است. یک تفاوت مهم میان کراتین مو و پروتئینهای دیگر ، وجود مقدار زیادی آمینو اسید سیستین در کراتین مو است. آمینو اسید ، نقش بسیار مهمی در ساختار مو دارد. چگونگی مو ، ناشی از پلهای میان زنجیرها‌ی پروتئینی متفاوت است. پلهایی مانند پیوندهای هیدروژنی و پیوندهای اتصال دی سولفیدی و نوع دیگر ، پل پیوند پونی میان دو زنجیر پروتئینی است.

مو چیست؟

قسمت عمده مو از کراتین تشکیل شده است. کراتین ، پروتئینی است که در پوست و ناخن ها نیز یافت می‌شود. دو پروتئین دیگر نیز در مو وجود دارد، بطوری که نسبت کمی از آنها در موی هر فرد ، رنگ طبیعی موهای او را تعیین می‌کند. یو ملانین ، باعث ایجاد رنگهایی با درجه مشکی تا قهوه‌ای می‌شود، در حالیکه فائو ملانین ، مسئول ایجاد رنگهایی در محدوده طلائی تا قرمز می‌باشد. حال اگر هیچ کدام از این دو نوع ملانین حضور نداشته باشند، موها به رنگ سفید - خاکستری در می‌آید.

رنگ موی طبیعی
انسانها از هزاران سال پیش موهای خود را با استفاده از رنگهای طبیعی و معدنی ، رنگ می‌کردند. بعضی از مواد طبیعی شامل رنگدانه هستند) مانند حنا و یا پوست گردو( و بعضی دیگر نیز شامل سفید کننده‌های طبیعی می‌باشند که باعث ایجاد واکنشهایی می‌شوند که رنگ مو را تغییر می‌دهد، مثلا شرابی می‌کند. رنگهای طبیعی معمولا محور مو را با رنگ می‌پوشانند. بعضی از این رنگها پس از چند بار شستشوی مو از بین می‌روند، ولی لزوما بی‌خطرتر از رنگهای شیمیایی نیستند. البته به طور قاطع نمی‌توان رنگهای طبیعی را به رنگهای شیمیایی ترجیح داد. بویژه که عده ای ممکن است نسبت به آنها آلرژی داشته باشند.

رنگدانه مو
مو دو نوع رنگدانه دارد، یکی ملانین قهوه‌ای سیاه و دیگری رنگدانه قرمز آهن‌دار و مقادیر نسبی هر یک ، رنگ مو را تعیین می‌کند. در موی سیاه پُررنگ ، ملانین و در موی بور روشن ، رنگدانه آهن جزء غالب است. سیر و روشن بودن رنگ ، بستگی به اندازه گرانولهای رنگدانه دارد.

انواع رنگ کردن مو
رنگ کردن موقتی
رنگ کردن نیمه دائمی
رنگ کردن دائمی

تفاوت در رنگ کردن مو
فرمولبندی رنگ برای رنگ کردن موقتی و نیمه دائمی تفاوت دارد. رنگ کردن موقتی ( که با شامپو از بین می‌رود ) با رنگینه محلول در آب که بر سطح مو اثر می‌کند، انجام می‌شود. در رنگ کردن نیمه دائمی ، ماده ، اغلب مرکب از رنگینه‌های کمپلکسی کبالت یا کروم است که در یک حلال آلی حل شده‌اند. رنگینه‌های دائمی عموما رنگینه‌های اکسید شونده هستند. این رنگینه‌ها در مو نفوذ می‌کنند و بعد اکسید شده ، محصول رنگینی تولید می‌کنند.
این محصول با پیوندهای شیمیایی یا به دلیل آنکه انحلال پذیری آن بسیار کمتر از مولکول واکنش دهنده است، بطور دائم به مو متصل می‌ماند. رنگینه‌های دائمی عموما مشتقات فنیلن‌دی آمین هستند.

مکانیسم عمل رنگ کردن مو
فنیلن‌دی آمین ، مو را به رنگ سیاه در می‌آورد. رنگ بور را نیز می‌توان با پارا آمینو دی فنیل آمین سولفونیک اسید یا اسید پارافنیلن دی آمینو سولفونیک بدست ‌آورد. ترکیبات موثر را در محلول آبی صابون یا پاک کننده شامل آمونیاک که محلول را بازی می‌کند، بکار می‌برند. سپس ماده رنگینه با پروکسید هیدروژن ، اکسید می‌شود تا رنگ مطلوب تولید گردد. آمین‌ها معمولا اکسید شده، به ترکیبات نیترو تبدیل می‌شوند.

بی رنگ کردن مو!
مو را می‌توان با محلولهایی از هیدروژن پراکسید که غلظت بیشتری داشته باشند بی‌رنگ کرد. در این عمل ، پراکسید هیدروژن رنگدانه‌های مو را با اکسید کردن تخریب می‌کند. اینگونه محلولها را با آمونیاک بازی می‌کنند تا قدرت اکسید کنندگی آنها تشدید شود. این اثر شدید بر مو علاوه بر تغییر رنگ ، ساختار مو را چنان تخریب می‌کند که مو شکننده و زبر می‌شود.

پس از پیدایش کاتالیست تک فلزی پلتفرمینگ در دهه 1940 میلادی همیشه سعی شده است که راههایی برای افزایش بازده، افزایش درجه آرام سوزی محصول، پایدار بهتر کاتالیست و کاهش مصرف انرژی ابداع گردد. با ساخت کاتاليست هاي دو فلزی در دهه 1960 میلادی یک گام بلند در جهت افزایش پایداری کاتالیست برداشته شد.

در سالهای دهه 1970 میلادی با پیداش تبدیل کاتالیستی مداوم (continuous platforming ) تولید بنزین موتور با درجه آرا مسوزي بالا و همچنین تولید آروماتيكها با مصرف انرژی کمتر و بازده بالاتر میسر گردید. کاهش فشار عملیاتی در این واحد متشكل طول عمر را ایجاد نمی کند زیرا کاتالیست بطور مداوم در حال احیاء می باشد و کک بر روی کاتالیست تجمع پیدا نمی کند .

تبدیل کاتاليستي مداوم (continuous platforming) از ديدگاه فرایند تولید ، بسیار شبیه به روش قبلی (continuous platforming) میباشد و در واقع می توان در صورتيكه سرعت تشكيل کک ناچیز باشد ، این واحد را بصورت راهبری نمود ، هر چند چنین وضعیتی به ندرت اتفاق میافتد .[3]

واحد تبدیل کاتالیستی مداوم طوری طراحی شده است که حداقل افت فشار در مسیر راکتور و کورهها وجود داشته باشد و برای این منظور در ساخت واحد تغییرات زیر داده شده است :
1- از کوره با افت فشار کم و دارای پیش گرمکن هوا استفاده شده است . بازده (yield) این کوره بیش از 90 درصد است و قسمت آن برای این منظور توليد بخار و یا بعنوان باز جوشانده (reboiler) برج تثبیت (stabilizer) می توانند مورد استفاده قرار گیرد.
2- مبدل حرارتی عمودی V.C.F.E (vertical combined feed exchanger) این مبدلها بصورت یک پاس و جریان مخالف میباشند و اختلاف دما ی انتهای سرد آنها در طراحيي هاي اخیر از 60 به 25-30 درجه سانتیگراد کاهش داده شده است.
3- رآکتور هایی با جریان شعاعی: این راکتورها روی هم دیگر قرار داشته تا کاتالیست به کمک نیروی وزن خود از درون راکتور ها به طرف پایین حرکت کند.

پس از پیدایش کاتالیست تک فلزی پلتفرمینگ در دهه 1940 میلادی همیشه سعی شده است که راههایی برای افزایش بازده، افزایش درجه آرام سوزی محصول، پایدار بهتر کاتالیست و کاهش مصرف انرژی ابداع گردد. با ساخت کاتاليست هاي دو فلزی در دهه 1960 میلادی یک گام بلند در جهت افزایش پایداری کاتالیست برداشته شد.

در سالهای دهه 1970 میلادی با پیداش تبدیل کاتالیستی مداوم (continuous platforming ) تولید بنزین موتور با درجه آرا مسوزي بالا و همچنین تولید آروماتيكها با مصرف انرژی کمتر و بازده بالاتر میسر گردید. کاهش فشار عملیاتی در این واحد متشكل طول عمر را ایجاد نمی کند زیرا کاتالیست بطور مداوم در حال احیاء می باشد و کک بر روی کاتالیست تجمع پیدا نمی کند .

تبدیل کاتاليستي مداوم (continuous platforming) از ديدگاه فرایند تولید ، بسیار شبیه به روش قبلی (continuous platforming) میباشد و در واقع می توان در صورتيكه سرعت تشكيل کک ناچیز باشد ، این واحد را بصورت راهبری نمود ، هر چند چنین وضعیتی به ندرت اتفاق میافتد .[3]

واحد تبدیل کاتالیستی مداوم طوری طراحی شده است که حداقل افت فشار در مسیر راکتور و کورهها وجود داشته باشد و برای این منظور در ساخت واحد تغییرات زیر داده شده است :
1- از کوره با افت فشار کم و دارای پیش گرمکن هوا استفاده شده است . بازده (yield) این کوره بیش از 90 درصد است و قسمت آن برای این منظور توليد بخار و یا بعنوان باز جوشانده (reboiler) برج تثبیت (stabilizer) می توانند مورد استفاده قرار گیرد.
2- مبدل حرارتی عمودی V.C.F.E (vertical combined feed exchanger) این مبدلها بصورت یک پاس و جریان مخالف میباشند و اختلاف دما ی انتهای سرد آنها در طراحيي هاي اخیر از 60 به 25-30 درجه سانتیگراد کاهش داده شده است.
3- رآکتور هایی با جریان شعاعی: این راکتورها روی هم دیگر قرار داشته تا کاتالیست به کمک نیروی وزن خود از درون راکتور ها به طرف پایین حرکت کند.

سیستم گردش و احیا مداوم کاتالیست، واحد پلاتفرمر را قادر می سازد:
1- کاتالیست کک گرفته از راکتور ها به برج احیا و از آنطرف کاتالیست تازه احیا شده به راکتور ها بازگرداند شود.
2- کاتالیست بطور مداوم کک سوزی، اکسیده و کلره شود و عمل پخش پلاتین و احیا روی آن انجام پذیرد.
بطور کلی تبدیل کاتالیستی مداوم، امکانات زیر را برای صنایع پالایش فراهم نموده است:
1- فعالیت و بازده کاتالیست همیشه مشابه شرایط شروع راه اندازی حفظ شود.
2- حداکثر تولید محصولات مایع و هیدروژن تولیدی به واسطه کاهش فشار عملیاتی واحد تامین شود.
3- حداکثر افزایش درجه آرام سوزی محصول بطوريكه با نیازهای رو به افزایش بازار مصرف مطابقت داشته باشد.

با ابداع روش احیا مداوم کاتالیست در واحد تبدیل کاتالیستی، این امکان بوجود آمد که این واحد همواره در حین عملیات در شرایط ابتدای راه اندازی حفظ شود و نیاز به بستن آن جهت احیا کاتالیست بوجود نیاید. سیستم کامپیوتری کنترل اتوماتيك شیر آلات مربوط به لاک هاپر ها نیز ضامن عملكرد بدون اشكال احیا مداوم کاتالیست می باشد بطوريكه کاتالیست کک گرفته از راکتور ها به طرف برج احیا فرستاده شده، کک آن سوزانده شده، ترکیبات آن تنظیم می گردد و سپس به طرف راکتور شماره 1 بازگردانده می شود.
استفاده از سیستم ccr به صنایع پالایش انعطاف پذیری لازم را جهت مطابقت با تغییرات کیفی خوراک و شدت شرایط عملیات برای پاسخگویی به شرایط در حال تغییر بازار مصرف داده است.

بخش احیاء کاتالیست طراحی شده توسط شرکت UOP این امکان را ایجاد مینماید که بخش واکنش در سخت تر ين شرایط عملیات بتواند بدون وقفه به کار خود ادامه دهد. بخش احیاء کاتالیست بطور دائم کک بوجود آمده را ميسوزاند و فعالیت کاتالیست را در حد کاتالیست نو ثابت نگه میدارد.[3]

احیاء کاتالیست:

احیاء کاتالیست در واحد تبدیل کاتالیستی نیازمند انجام چهار عمل می باشد:
1- سوزاندن کک
2- اکسید نمودن پلاتین و تنظیم مقدار کلر
3- خشک نمودن کاتالیست از رطوبت اضافی
4- احیاء پلاتین

سه عمل اول در برج احیاء انجام می گرد و چهارمین عمل در ناحیه احیاء در بالای رآکتور ها صورت می گیرد.
ساختمان داخلی برج احياء مانند رآکتور ها می باشد بطوريكه کاتالیست در یک فضای بشكل (حلقوی) از بالای برج به طرف پایین حرکت می کند و همزمان با آن گازها از خارج به طرف داخل حلقوی جریان می یابند. از بالای برج احیاء کاتالیست کک گرفته وارد ناحیه احیاء کاتالیست در برج احیاء می شود در این قسمت کک موجود در کاتالیست در دمای بالا و غلظت اکسیژن کم (O2 mol%=0.5 -1) سوزانده میشود. سپس در مرحله بعدی کاتالیست به ناحیه کلریناسیون وارد می گردد. در این ناحیه فلز کاتالیست در دمای بالا و غلظت بالای اکسیژن (18-20%) اکسیده می شود. یک ماده آلی کلر دار نیز به گاز گردشی این ناحیه افزوده می گردد تا مقدار کلر موجود در کاتالیست تنظیم گردد. پس از ناحیه کلریناسیون، کاتالیست وارد ناحیه رطوبت زدايي میگردد. هوای خشک و داغ ابزار دقیق در ته برج به این قسمت تزریق میگردد تا رطوبت اضافی موجود در کاتالیست زدوده شود. سپس کاتالیست، برج احيا را ترک مینماید و به طرف بالای راکتور ها حمل میگردد و در آنجا توسط گاز غنی از هیدروژن و در دمای بالا درجه اکسیداسیون فلز کاتالیست کاهش داده میشود و فلز کاتالیست که قبلا اکسید شده بود، آزاد میگردد و نهایتا کاتالیست به طرف بستر راکتور شماره 1 حرکت می کنند و وارد ناحیه واکنش می گردد.
بخش احیاء که شامل disengager hopper، برج احیاء، flow control hopper، surge hopper، ناحیه احیاء اکسید پلاتین (reduction zone) و کلیه لوله کشی ها و دستگاههای مربوطه است، توسط یک سیستم کنترل به نام master controller نظارت و کنترل میگردد. لاک ها پرهايي شماره 1 و 2 نیز هر یک بطور جداگانه توسط سیستمهای کنترل مختص خود نظارت و کنترل میگردند.

گردش کاتالیست:

بمنظور انجام مراحل احیاء بايد کاتاليست از راکتور ها به برج احیاء و سپس به راکتور ها انتقال داده شود. برای انتقال کاتالیست، اجزاء و دستگاههای مختلف جهت انتقال محموله های کوچک به صورت نیمه دائم به کار گرفته میشود.

انتقال کاتالیست توسط دو سیستم منطقی کنترل میگردد. يكي مربوط به کاتالیست کک گرفته (spent catalyst) و دیگری مربوط به کاتالیست احیاء شده است.

گردش کاتالیست به این ترتیب انجام میگیرد: کاتالیست کک گرفته از ته راکتور چهارم به طرف catalyst collector و سپس لاک هاپر شماره 1 و پس از آن به lift engager شماره 1 جریان می یابد که توسط آن با کمک ازت گردشی به disengager hopper واقع در بالای برج احيا منتقل میشود. در این ظرف توسط گاز ازت، گردو غبار کاتالیست زدوده می شود و در ظرف مخصوص خود dust collector جمع آوری می شود و نهایتا گاز ازت به سيكل ازت باز می گردد.

کاتالیست از disengager hopper به برج احیاء وارد میگردد و پس از خروج از برج احیاء، از طریق ظرف کنترل کننده جریان به surge hopper وارد میگردد.

کاتالیست خروجی از ظرف يكنواخت کننده دوباره از طریق لاک هاپر شماره 2 و lift engager شماره 2 به ناحیه reduction zone راکتور شماره 1 وارد می گردد.

از گاز هيدروژن برای حمل کاتالیست در این مرحله استفاده میگردد. کاتالیست سپس از راکتور شماره 1 به طرف راکتورهای بعدی جریان می یابد و سيكل گردشی قبل را کامل مینماید.

حرکت کاتالیست از یک راکتور به راکتور دیگر از طريق تعدادی لوله هم قطر و هم فاصله انجام میگرد تا کاتالیست بطور يكنواخت در بستر راکتور توزیع گردد.
ناحیه reduction و راکتور شماره یک واحد تبدیل کاتالیستی

با کاهش سطح کاتالیست در ناحیه reduction سطح سنج اتمی مربوطه با ارسال پیام باعث حرکت کاتالیست توسط گاز هیدروژن از LE#2 به بالای ناحیه reduction میگردد با تخلیه کاتاليست از راکتور شماره 1، کاتالیست و هیدروژن وارد ناحیه reduction شده و در لوله های مربوطه ، دمای لازم جهت انجام reduction (کاهش درجه اکسیداسیون ) را از گاز ورودی راکتور شماره 1 که در خارج از این لوله ها جریان دارد کسب می کند. در این شرایط دما و حضور هیدروژن ، فلز کاتالیست از حالت اکسید به حالت احیاء شدهreductionتبدیل میگردد . در این واکنش شیمیایی مقداری آب تولید می گردد و برای پیشگیری از افزایش بیش از حد بخار آب در گاز گردشی ، در حدود 90 درصد گاز ورودی به این ناحیه به کوره ها و یا relief header هدایت می گردد.

واکنش احیاء اکسید پلاتین به صورت زیر انجام میگردد و مقداری حرارت و بخار آب آزاد می گردد.
کاتالیست راکتور پس از ترک ناحیه Reduction از طریق لوله های انتقال به راکتور شماره 1 وارد می گردد . گاز گردشی از طریق اسکالوپ Scallops بصورت شعاعی به بستر کاتالیست وارد شده پس از آ ن به لوله مرکزی center pipe هدایت می شود و نهایتا از راکتور خارج می گردد . گاز گردشی در هنگام عبور از بستر کاتاليست به سرعت سرد می گردد چون واکنشهای شیمیایی تبدیل کاتالیستی گرما گير هستند . بنابراین گاز خروجی از یک راکتور باید قبل از ورود به راکتور بعدی دوباره گرم شود تا دمای مناسب برای انجام واکنشهای شیمیایی را کسب نماید و فرایند مورد نظر تکرار گردد . کاتالیست نيز بصورت يكنواخت در فضای حلقوی ( Annular ) بین مرکزی راکتور به طرف پایین حرکت می کند و از طریق لولهای انتقال ( Catalyst transfer pipes) به راکتور بعدی وارد می گردد .
جهت پیشگیری از تشكيل کک و بسته شدن لوله های انتقال (Cat .trans Pipes) همواره اجازه داده می شود مقداری از گاز گردشی همراه با کاتالیست از طریق لوله های انتقال به راکتور پایین دستی منتقل شود.

برج احیاء:

بخش فوقانی برج از دو فضای ( سه استوانه هم محور Annular) تشكيل شده است و قسمت پایین برج یک استوانه تو خالی است که دارای پره های ثابتی جهت هدایت کاتالیست می باشد .
در بخش فوقانی برج ، فضای حلقوی بیرونی بین دیواره برج و توری مشبک خارجی محصور شده است که در هنگام عملیات عادی برج احیاء، در آن گازهای داغ گردشی قسمت کک سوزی و کلریناسیون تقسیم می گردد و گاز گردشی قسمت کک سوزی به بخش بالایی و گاز گردشی کلریناسیون بطور يكنواخت در اطراف آن توزیع میگردد. این بخش توسط یک صفحه فلزی افقی به دو بخش مجزای کک سوزی و کلريناسيون تقسیم می گردد. گاز گردشی قسمت کک سوزی به بخش بالایی و گاز گردشی کلریناسیون به بخش پایینی آن وارد میگردد. گازهای گردشی فوق الذکر با عبور از توری خارجی بصورت شعاعی وارد فضای حلقوی داخلی میشوند. در عملیات عادی ، فضای حلقوی داخلی، پر از کاتالیست است بنابراین گازهای گردشی کک سوزی د قسمت بالایی و گاز کلريناسيون در قسمت پایینی برج احیاء در حال گردش و عبور از بستر کاتالیست می باشند.

نازل های خروجی گازهای کک سوزی و کلریناسیون در بالای برج قرار دارند. گاز کک سوزی با عبور از بستر کاتالیست و توری داخلی توسط لوله خروجی از برج احیاء خارج شده به دمنده گاز گردشي بالایی وارد میشود همچنین گاز بخش کلریناسیون با عبور از بستر کاتالیست و توری داخلی توسط لوله داخلی جمع آوری شده و به دمنده گاز گردی کلریناسیون وارد میگردد. صفحه جداکنده بخش بالایی و پایینی برج احیاء مانع از آن میشود که گازهای گردشی فوق الذکر بطور قابل ملاحظه ای با يكديگر اختلاط پیدا کنند و فقط اجازه می دهد مقدار محدودی از گاز قسمت کلریناسیون به قسمت کک سوزی وارد گردد.

ناحیه رطوبت زدایی در ته برج احیاء قرار دارد. در هنگام عملیات عادی این قسمت پر از کاتالیست است. هوای خشک کننده از طریق توزیع کننده هوا در پایین این قسمت وارد می شود و پس از عبور از بستر کاتالیست وارد گاز گردشی کلریناسیون و سپس گاز گردشی کک سوزی می شود. سطوح در تماس با کاتالیست باید صاف باشند تا سایش کاتالیست به حداقل برسد و همچنين جریان یافتن کاتاليست در برج احیاء باید بطور يكنواخت صورت گیرد تا عملیات احیاء به درستی انجام گیرد.

لاک هاپر های کاتالیست:
در هر یک از سیستمهای انتقال کاتالیست، از یک lock hopper استفاده شده است لاک هاپر شماره 1 در مسیر کاتالیست کک گرفته و لاک هاپر شماره 2 در مسیر کاتالیست احیاء شده قراردارند.

از لاک هاپر شماره یک برا ی زدودن هیدروکربنها و هیدروژن از کاتالیست استفاده میشود. برای کمک کردن به این عمل هیدروژن و ازت قبل از وارد شدن به لاک هاپر توسط تبادل حرارت با بخار آب گرم می شود. لاک هاپر شماره 2 برای زدودن اکسیژن از کاتالیست احیاء شده قبل از آنکه تحت فشار هیدروژن قرار بگیرد استفاده می شود. در هنگام خالی بودن لاک هاپر آنرا توسط ازت تخلیه مينماييد. از لاک هاپر ها بعنوان یک واسطه برای ايزوله کردن سيستمهاي دارای اکسیژن و سیستمهای دارای هیدروکربن و هیدروژن عمل ميكنند و هر قدر بهتر و دقیقتر به کار گرفته شوند، ضامن ایمنی بالاتر واحد می گردند.

ظرف تخلیه:

ظروف تخلیه جهت جداسازی گاز و جامدات به کار می رود تا از مسدود شدن مسیر و یا وارد آمدن صدمات احتمالی به جریان نگارهای مربوطه جلوگیری شود چون گاز خروجي از ظروف تخلیه، به طرف کورهها هدایت میشود یک حبس کننده آتش و یک شیر يک طرفه در لوله خروجی آنها نصب میگردد.

ظروف بالا بر کاتالیست:

ظروف بالابر کاتالیست در دو سیستم انتقال کاتاليست مورد استفاده قرار گرفته اند. LE#1 در سیستم کاتالیست کک گرفته و LE#2 در سیستم انتقال کاتالیست احیاء شده قرار دارند. وظیفه LE آنست که کاتالیست را توسط گاز حمل کننده بصورت سیال در آورده و منتقل نماید گاز حمل کننده مورد استفاده در LE#1 ازت و در LE#2 هیدروژن می باشد.

Catalyst collector:

کاتالیست کالکتور در قسمت تحتانی راکتور چهارم قرار دارد. در اين قسمت پره های شعاعی ثابت تعبیه شده است تا موجب يكنواخت شدن جریان کاتاليست در اطراف لوله مرکزی راکتور گردد. همچنین برای زدودن هیدروکربنهای جذب شده در کاتالیست، مقداری از گاز گردشی پس از تبادل حرارت با گازهای خروجی راکتور شماره چهار به جمع کننده کاتالیست هدایت میشود و با پیوستن به گازهاي خروجی از رآکتور چهارم خارج میگردد. کاتاليست پس از خروج از cat Collector به LH#1 وارد میشود.

Disengager hopper:

یک ظرف استوانه ای شكل است که کاتاليست کک گرفته ضمن ورود به این طرف گرد و غبار خود را از دست میدهد و پس از آن به برج احیاء منتقل می شود.

Dust Collector:

ظرف گردگیر این امکان را فراهم ميكند که ذرات و گرد کاتالیست از جریان گاز ازت گردشی جدا گردد. ذرات و گرد و غبار همراه با ازت از یک طرف این ظرف وارد می شود. گاز با عبور از صافی های نصب شده در این ظرف گرد و غبار همراه خود را در ظرف باقی گذارد و بدین ترتیب دمنده گاز گردشی نیز از وارد آمدن صدمات احتمالی در اثر ورود ذرات کاتالیست حفظ می شود.

سرعت گردش کاتاليست در سیستم احیاء و راکتورهاي توسط ظرفی بنام Flow Control Hopper تنظیم میشود. این ظرف بشكل استوانه ای است و قسمتهای بالا و پایین آن نیز بشكل مخروطی می باشد. حجم این ظرف به اندازه 1/60 مقدار حجم گردش کاتالیست انتخاب شده است.
در لوله ورودی و خروجی این ظرف از دو شیر استفاده شده است که باز و بسته شدن آنها باعث پر و خالی شدن این ظرف می گردد. بنابراین با يك بار باز و بسته شدن این شیرها حجمی از کاتالیست به اندازه حجم ظرف جابجا می شود. زمان باز بودن شیر بالایی قابت و زمان باز بودن شیر پایین ظرف قابل تنظیم می باد. با تنظیم زمان شیر پایینی میتوان سرعت گردشی کاتالیست در سیستم را کنترل نمود. هر قدر این شیر بیشتر باز بماند سرعت گردش کاتالیست کمتر می گردد.

ظرف يكنواخت کننده((surge hopper:

این ظرف همواره مقدار کاتالیست احیاء شده را بصورت آماده در خود حفظ ميكند و مانند يك موج گیر باعث می گردد تغییرات آنی شدید در سیستم گردش کاتالیست در بخش راکتورهای و بخش احیاء بوجود نیاید. کاتالیست داغ وارد شده به این ظرف توسط جریان گردشی آب خنک می شود . همچنین این ظرف بعنوان يك وسیله کمکی برای جدا نمودن (Isolation ) اکسیژن و هیدروکربنها موجود در سیستم عمل می نماید .

  پيشگيري از مسائل مربوط به حق انحصاري اختراع، علامت تجاري ومالكيت معنوي
  علامت تجاری و طریقه ثبت آن
  راهنمای تدوین گزارش اختراع به منظور ثبت پتنت
  روشهاي مبادله فناوري

"پيشگيري از مسائل مربوط به حق انحصاري اختراع، علامت تجاري ومالكيت معنوي"

مقدمـــه :
مالكيت معنوي، حقوق انحصاري اختراع، كپي‌رايت و علائم تجاري و نيز "فوت و فن كار" يا رموز تجاري، غالباً بطور جمعي تحت عنوان "مالكيت معنوي" دسته بندي مي شوند. بسياري از شركتها بدون اينكه از آن آگاهي داشته باشند يا ابزارهاي سنجشي و محافظت آن را بشناسند چنين دارايي‌اي دارند.
نظرات بسياري از مردم درباره مالكيت معنوي غيرواقع‌بينانه ا ست. از يك طرف، بعضي بطور ساده لوحانه معتقدند كه به عنوان مثال داشتن حق انحصاري يك محصول فرد را قادر مي‌سازد تا در بازار موفق شود. همچنين افرادي مبلغ زيادي صرف كنند تا حقوق خاصي در اختيار بگيرند كه در بازار هيچ ارزشي ندارد. از طرف ديگر، بسياري از مردم ممكن است به اين نتيجه برسند كه حفاظت از مالكيت معنوي ارزش صرف هزينه و دردسر را ندارد.
مردمي كه علاقه‌مند به محافظت از حقوقشان نمي باشند، مجبورند تا اقدامات احتياطي به عمل آورند تا از زيرپاگذاشتن حقوق ديگران احتراز كنند. اين چيزي بيشتر از خودداري از كپي‌كردن مي باشد. در وهله نخست، كپي‌سازي غيرقابل پيشگيري است : تقليد رسم زندگي است و از زمانيكه ما تلاش مي‌كنيم تا حرف زدن را ياد بگيريمشروع به تقليد مي كنيم . علاوه بر آن، هر كسي مي‌تواند به آساني حقوق ديگران را بدون تقليد آگاهانه (تعمدي) ويژگيهاي كالاها يا خدمات موجود در بازار، نقض كند.
اين مقاله اقداماتي را مورد توجه قرار خواهد داد كه تازه واردها ي بازار نياز دارند بكار گيرند تا از نقص قانون پيشگيري كنند. شايد آنهايي كه آن را مي‌خوانند تشويق مي‌شوند تا دقيقاً به ارزش محافظت از حقوقشان توجه نمايند.
تله‌موشهاي بهتر
بسياري از مردم انواع مختلفي از اظهارات نسبت داده شده به رالف والدو امرسون را شنيده‌اند : "درصورتيكه مردي بتواند.... از همسايه اش تله‌موش بهتري بسازد، بنابراين او خانه‌اش را در جنگلها مي‌سازد، و جهان راهي به درخانه او خواهد يافت."‌شايد اين همان چيزي بود كه فورد در ذهن داشت وقتي كه ادسل (Edsel) را طراحي كرد، اما هيچ استقبالي از اين طرح نشد.(در تجارت خودرو ادسل متعلق به شركت فورد به عنوان نمونه يم شكست تجاري بزرگ شناخته مي شود .)
براي اينكه بحث را عيني سازيم، بيائيد مخترع امروزي يك تله‌موش جديد را تصور كنيم كه نه تنها تله‌موش "بهتري" را اختراع مي‌كند، بلكه در بازاريابي آن نيز موفق است. درصورت داشتن حاشيه سود بالاتر نسبت به هزينه‌هاي اوليه ، افراد زيادي از آن كپي خواهندكرد. حتي در نبود ديگر ابزارهاي قانوني حفاظتي، شركت بايستي قادر باشد تا حق امتياز مشتريان قبلي را حفظ كند. بياييد چنين فرض كنيم كه فردي تلاش دارد تا با انتخاب "فيگارو" به عنوان نام تجاري و تبليغ فعالانه آن حداكثر بهره را از آن به عمل آورد.
نتايج ممكن پيرامون كوتاهي در تضمين محافظت از حق انحصاري
به كار بردن ابزارهايي براي توسعه اسم و رسم، معمولا، مي‌تواند مفيد باشد. به عنوان مثال، درصورتيكه تيراژ كم و توسعه هزينه‌ها وجود داشته باشد اينكه رقيب مي‌تواند همان تله‌موش را با 20 درصد كمتر بفروشد چه مفهومي دارد؟ توسعه‌يافتگي به اين معني نيست كه قيمت بيشتري از مشتري درخواست كنيم . با اينحال حق انحصاري بسيار مفيد خواهد بود زيرا تا زمانيكه شركت جديد به اندازه كافي فرصت كسب مخارجش (هزينه) را داشته باشد از فروش تله جديد توسط شركتهاي ديگر جلوگيري مي‌كند. در حاليكه بضي مردم چنين مي‌پندارند كه محافظت از مالكيت معنوي فقط براي شركتهاي بزرگ مفيد است اين مثال نشان مي‌دهد كه براي يك شركت كوچك اين مسئله حياتي است.
در بدترين وضعيت محافظت از حق انحصاري وجود ندارد. بيائيد چنين فرض كنيم كه مردم طوري توسط تبليغات "فيگارو" جذب شده‌اند كه مايلند در صورت نياز 25 درصد اضافه پرداخت داشته باشند . تصور كنيد شركت استفاده از آن اسم را متوقف كند يا يك اقامه دعوي (حقوقي) گران‌قيمت بر سر اين اسم به وجود آيد. چه اتفاقي مي‌افتد؟ تصور كنيد كه درصورتيكه معلوم شود كسي ديگر واقعاً داراي حق انحصاري كنوني پيرامون يك يا چند ويژگي تله‌موش بهتر است، چه اتفاقي مي‌افتد؟ با ملاحظه نكردن مالكيت معنوي ديگران، شركت جديد نه تنها براي متوقف كردن فروش خود با نام "فيگارو" تحت فشار خواهد بود بلكه حتي ممكن است مجبور به متوقف كردن فروش تله‌موش نيز بشود.
پيشگيري از نقص قانون حق انحصاري
نقض قانون تنها محدود به كپي‌كردن نمي‌شود
حقوق انحصاري چيزي بيش از جلوگيري از كپي‌سازي انجام مي‌دهند، مالكين آنها ساختن، استفاده يا فروش آثار تضمين شده را حتي اگر بصورت مستقل به دست آمده باشد ممنوع مي‌كنند. اين تعريف براي حقوق انحصاري منفعت(utility patent) صادق است كه معمولاً همان منظوري است كه مردم به هنگام استفاده از واژه "حق انحصاري" در ذهن دارند. اين ثبت حقوق اساسي 17 ساله اي را فقط براي اختراعاتي كه با "نحوه عملكرد" مرتبط است فراهم مي‌كند. همچنين حقوق انحصاري طراحي كه داراي 14 سال انحصار مي‌باشند. (تنها استثناي ممكن، حقوق انحصاري پيرامون ساختارهاي طبيعي است كه در اين مقاله به آنها پرداخته نشده است).
كپي سازي در شرايطي مي تواند نقض قانون نباشد. سازنده تله‌موش ممكن است كه به وسيله استفاده از تكنولوژي كه در كتابي منتشر شده يا بصورت عمومي در دسترس است از مسائل بالقوه قانوني جلوگيري به عمل آورد. محصولاتي كه به فروش مي رسند و هيچ اخطاري مبني بر حفاظت قانوني همراه آنها نيست تقريبا از خطر پيگرد مبرا هستند.
با اينحال، درصورتيكه تكنولوژي، نسبتاً جديد باشد فرد بايد در ذهن داشته باشد كه سازنده يا مخترع يكسال از ارائه طرح خود فرصت دارد تا حق انحصاري را به ثبت برساند. به علاوه، به علت اينكه حقوق انحصاري اغلب دو يا سه سال طول مي‌كشد تا صادرشوند اين خطر تا حدودي وجود دارد كه حق انحصاري در زماني دير تر منتشر شود. درحاليكه هيچ مسئوليتي براي نقض حق انحصاري پيش از صدور وجود ندارد، با وجود اين ساخت، استفاده يا فروش تكنولوژي را به هنگام صدور متوقف نميكنند تا بتوانند هزينه‌هاي اوليه و انبار را كاهش دهند. يعني معمولا صاحبان تكنولوژي در هنگام ثبت عرضه را شروع ميكنند كه ميتواند خطرناك باشد .
يك جستجوي اوليه در حق انحصاري هاي ثبت شده در كاهش خطر نقض قانون بسيار مفيد است , درصورتيكه تكنولوژي از نوع قديمي نباشد. البته درصورتيكه سازنده (مخترع) ما مصمم به ساختن تله‌موش بهتري باشد ممكن است جهت كپي كردن طرح موجود ديگري در بازار انگيزه‌اي وجود نداشته باشد. با اينحال قبل از صرف زمان و سرمايه جهت تحقيق , سازنده (مخترع) بايستي مطمئن شود كه ديگران در همان حوزه مورد بررسي داراي حقوق منحصر به فرد نيستند. سازنده يقيناً نبايد چنين فرض كند كه به دليل اينكه محصولي در بازار نبود آن حق انحصاري موجود نمي‌باشد . همانطور كه بسياري از سازندگان (مخترعين) تجربه كرده اند، معمولاً ثبت كردن يك اختراع خيلي آسان تر از مشتري پيدا كردن است .
نياز به يك جستجوي ماهرانه
يك مخترع بايستي يك وكيل حقوقي يا نماينده‌اي بگيرد تا "تحقيق پيرامون نقض قانون" را هدايت و رهبري كند. نماينده حقوقي از نظر قانوني فردي آموزش ديده است كه آزموني ويژه را كه توسط موسسه حقوق انحصاري ايالات متحده(U.S patent office ) برگزار مي شود گذرانده است. همچنين يك مشاور حقوقي حق انحصاري مجاز به آماده كردن قراردادهاست و ديگر خدمات قانوني كلي را فراهم مي‌آورد. در حاليكه جستجوهاي حق انحصاري درصورتيكه فرد نياز داشته باشد كه با در سطح بين المللي عمل كند مي‌تواند نسبتاً پرهزينه باشند، اين بسيار كم هزينه خواهد بود كه تعيين كنيم كه تكنولوژي در حال حاضر در ايالات متحده مورد ثبت قرار گرفته است يا خير . با اينحال همانطور كه مشاهده خواهيم نمود تحقيق گسترده تر ارزش زيادي ايجاد مي كند .
نتايج احتمالي جستجو
يك جستجو مي‌توان نشان دهد كه :‌
1- شخص ديگري داراي حق انحصاري است كه دوره آن سپري شده است.
2- هيچ نوع حقوق انحصاري كنوني يا سپري‌شده در حوزه مورد نظر وجود ندارد.
3- شخص ديگري داراي حق انحصاري كامل يا حق انحصاري موجود در بخشي از موضوع مورد نظر است.
بياييد آنها را به ترتيب بررسي كنيم.
1- اختراع در حوزه عمومي است.
درصورتيكه تله‌موش در يك حق انحصاري سپري شده، منتشر شده باشد ، مخترع مي‌تواند بدون نگراني از اقامه دعواي حقوقي، آزادانه آن را بكار گيرد. همچنين حتي اگر مخترع دقيقاً‌نداند كه او در اصل چه چيزي در ذهنش دارد، تعداد زيادي از عقايد خوب و قابل استفاده كه حتي بهتر هستند را مي‌تواند پيدا كند . اينها، به تنهايي مي‌توانند ارزش چند برابر هزينه در تحقيق و توسعه و زمان آنها را پوشش دهد .
2- يك يا چند قسمت از تله‌موش ارائه‌شده جديد است .
درصورتيكه ، پس از يك جستجوي كامل، آنچه به تله‌موش از طرف مخترع اضافه شده است جديد باشد و از مواردي كه قبلا ثبت شده اند نيز استفاده كرده باشد مسئله پيچيده مي شود . مخترع مي‌تواند يك امتياز انحصاري (حقوقي) را در صورت امكان ثبت كند يا فروش تله موش را بدون هياهو و معطلي شروع كند. در عين حال، اگر مخترع قبل از اينكه تقاضانامه ثبت را پر كند اقدام به فروش نمايد، او فوراً تاوان محافظت احتمالي را در بسياري از كشورهاي ديگر خواهد پرداخت و احتمال دارد پس از يكسال با وجود حقوق انحصاري مشابه در آمريكا روبرو شود.
3- جنبه‌ها ي اختراع توسط يك امتياز انحصاري كنوني پوشش داده مي‌شوند
درصورتيكه يك امتياز انحصاري سپري نشده ملاحظه شود كه بخشي از طرح تله‌موش ارائه‌شده را پوشش مي‌دهد، مخترع مي فهمد كه او بدون داشتن گواهي , مجاز به استفاده‌اش نيست.
نقض امتياز انحصاري ثبت شده فرد را وارد دعوي حقوقي مي كند و نيز يك حكم حقوقي برعليه قانون‌شكني صادر مي شود تا از اين پس از آن استفاده نكند . و اين حكم حقوقي به مفهوم، هزينه‌هاي سنگين به همراهاز دست دادن وضعيت كنوني مي باشد .(موجودي انبار نيز غير قابل فروش خواهد بود.)
امتياز انحصاري كه فقط بخش كوچكي از تله‌موش جديد را پوشش مي‌دهد مخترع را مجبورخواهد كردكه بازبيني در طرح انجام دهد.با دانستن تبعات نقض قانوني , ناديده گرفتن حقوق انحصاري ديگران قابل دفاع كردن نيست.

پيشگيري از نقض قانون علامت تجارتي

علائم تجاري (نامهاي تجاري) هويت كالا هستند
علائم تجاري ممكن است كلمات، علائم يا ديگر نشانه‌هايي باشند كه به مصرف‌كنندگان نشان مي‌دهند كه كالاها توسط شركت خاصي تامين شده اند . آنها حتي مي‌توانند صداها، سمبلهاي سه بعدي همانند "طاق‌نماهاي طلايي" معروف يا رنگها باشند. همچنين علائم خدماتي وجود دارند كه منبع خدمات را نشان مي‌دهند و حتي انواع ديگر علائم كه نيازي به بررسي آنها در اينجا نيست.
نقض قانون فقط كپي كردن نيست
همانند حقوق انحصاري، يك فرد مي‌تواند علائم فرد ديگر را بدون كپي كردن آنها نقض كند. همه آنچه لازم است تا تقلب صورت گرفته باشد اين است كه مشتريان كالاها يا خدمات دچار اشتباه شوند ، يعني ما از نشانه اي همانند يا مشابه رقيب استفاده كنيم .
جستجوي علامت تجاري ضروري است
يك جستجو تنها راه فهميدن آن است كه آيا "فيگارو" يا چيز ديگري به اشتباه و بطور مشابه به عنوان علامت تله‌موش در ناحيه مورد نظر ، مورد استفاده قرار گرفته است يا خير. همچنين ضروري است كه تعيين كنيم آيا علامت در مؤسسه علامات تجاري و امتياز انحصاري ايالات متحده به ثبت رسيده است يا نه. كه به ثبت‌نام كنندگان حقوقي را خارج از نواحي كنوني پرشده، اختصاص مي‌دهد.

هميشه جستجو كافي نيست
دو دليل براي اثبات اين حرف وجود دارد . اولا در ايالات متحده براي يك شركت ضروري است كه كاري بيش از استفاده از علامت خوب در بازار انجام بدهد. در نتيجه، يك جستجو همه اطلاعات لازم را مشخص نمي كند. دوما، ممكن است ديگران قادر باشند شما را از بكار بردن يك علامت باز دارند , اگر چه خودشان ازآن علامت استفاده نكنند. وقتي كه شما علامت جديدي را بكار مي‌گيريد بايستي چگونگي ارتباط احتمالي علامت را با علائم ديگر مورد توجه قرار دهيد , بصورتيكه مشتريان را وادار نكنيد چنين فرض كنند كه نوعي ارتباط بين علامت شما با علائم ديگر وجود دارد. اين همان جايي است كه علامت، "فيگارو" ممكن است دچار مشكل شود.
همانطور كه احتمالا به خاطر مي‌آوريد، "فيگارو" نام گربه‌اي در فيلم پينوكيو متعلق به شركت ديسني (Disney) است. در حاليكه ديسني به شدت در استفاده از اسم محدوديت ايجاد مي كند , ممكن است قادر به پيشگيري از مورد استفاده قرار گرفتن آن در يك تله‌موش نشود. با اينكه پي گيري ديزني در اين مورد بعيد است اما در صورتيكه اسم "ميكي" در علامت شما وجود داشته باشد ديزني به هيچ وجه كوتاه نخواهد آمد.
پيشگيري از نقض قانون كپي‌رايت (حق انحصاري تكثير)
اگر اثري بصورت مستقل به وجود آمده باشدبا قانون كپي‌رايت مشكلي نخواهد داشت. بنابراين اسنادي كه نشاندهنده استقلال اثر هستند در اين شرايط بسيار مفيد و موثرند. حتي با داشتن چنين اسنادي، ارائه يك اثر مستقل، درصورتيكه اثر اصلي(يا مشابه) بصورت گسترده منتشر شده باشد يا در دسترس افراد زيادي ، مي‌تواند مشكل ساز باشد. اما معمولادر چنين مواردي دادگاه تشخيص مي دهد كه كپي كردن مي‌تواند ناآگاهانه بوده باشد، و نسخه اصلي دچار نقض قانون نشده است.
كپي‌رايتها برخلاف امتيازهاي انحصاري طولاني مدت ترند (چرخه زندگي نويسنده به علاوه 50 سالپس از مرگ آنها را در مورد نويسندگان در حال حيات و قابل شناسايي پوشش مي دهند) . به صورت خودكار ايجاد مي‌شوند و براي ثبت‌نام‌كننده هزينه اي ندارند. با توجه به بعضي از محدوديتهاي نسبتاً كوچك ، قانون كپي‌رايت براي صاحب آن حقوق جامعي را در طول دوره‌اش جهت تجديدچاپ فراهم مي‌آورد.
يكي از محدوديتهاي محافظت از كپي‌رايت اين است كه ايده‌ها (كه بيان شده اند) و فناوري ( كه شامل نرم‌افزارهاي كامپيوتري نيز مي شود) از آن به كنار هستند . اين بدين مفهوم است كه مخترع ما حداقل ماداميكه مربوط به قوانين كپي‌رايت مي‌شود، مي‌تواند آزادانه هر نوع اطلاعاتي را كه در كتابها درباره طرحهاي تله‌موش مي‌توان يافت مورد استفاده قرار دهد و كپي‌هاي مطلوبي را از هر آنچه مشاهده يا توصيف شده است ايجاد كرده و بفروشد. قانون كپي‌رايت به مالك تنها حق پيشگيري از تكثير مجدد متن يا ترسيماتشان را مي‌دهد.
ولي اگر مخترع بخواهد از قسمتي از اثر براي مثال در تبليغات استفاده كند چه مي‌شود؟ با توجه به عواقب خطرناك اين امر بهتر است يك مجوز اخذ شود يا حداقل با مشاورين حقوقي مشورت شود .
پيشگيري از تصاحب غيرقانوني رموز تجاري (بازرگاني)
رموز تجاري هر دوي كپي‌رايتها و امتيازهاي انحصاري را در بر مي‌گيرد. به موازات اينكه اقداماتي جهت حفظ كردن فوت فن كار صورت ميگيرد ، ممكن است دادخواهي جهت جبران كردن تصاحب غيرقانوني هر نوع اطلاعات داراي ارزش رقابتي به جريان افتد. تصاحب غيرقانوني شامل جاسوسي صنعتي و تخطي‌از روابط محرمانه است (به عنوان مثال، فروختن اطلاعات توسط كارمندان سابق) اما شامل مهندسي معكوس نمي‌شود . بنابراين استفاده از يك كالاي تجاري به شرطي كه جنبه‌اي از طرح محصول يا ساخت آن توسط آزمايش و تحقيق بر روي كالايي خريداري شده در بازار بدست آمده باشد، خالي از اشكال است. همچنين برعليه آنهايي كه مستقلاً يك پروژه سري را به دست مي‌آورند يا اطلاعات ارزشمند تجاري را همگرداني(recompile) مي‌كنند نمي توان اقامه دعوي كرد.
درنتيجه، وضعيت بايد به نحوي قابل توجه تغيير يابد تا هر گونه خطري را درباره مخترع تله‌موش ما براي مسؤوليت در مقابل هر گونه تصاحب غيرقانوني رموز تجاري ايجاد كند. با اينكه خطر خيلي زياد نيست ولي درصورتيكه اطلاعات بدون مجوز باشد و از طريق مهندسي معكوس كسب نشده‌باشند بايد به مشاوره قانوني با وكلاي ماهر پرداخت .
آنچه كه شما نمي‌دانيد و مي‌تواند به شما آسيب برساند!‌
چه مخترع تله‌موش ما ابزارهايي را جهت محافظت از مالكيت معنوي بكار گيرد يا نه، او مسلماً بايد از نقض قانون درباره حقوق ديگران خودداري كند. در حاليكه در مورد كپي‌رايتها و اسرار تجاري مسئله مشكل ساز نيست، امتيازهاي انحصاري و علائم تجاري معمولا دردسر ساز مي شوند.
يقيناً سرمايه اي براي شروع جستجوهاي امتياز انحصاري و علامت تجاري مورد نياز است. شروع كسب و كار جديد بدون انجام دادن اين كار معادل برافراشتن يك ساختمان يا امضاي يك قرارداد اجاره بلندمدت بدون سنجيدن مكان آن مي باشد. جستجوها تضميني براي استقبال عمومي نيست بلكه يكي از لوازم موفقيت در بازارهاي پر رقابت است. جستجوي امتياز انحصاري هزينه نسبتاً ارزان‌تري را در برابر دردسرهاي احتمالي دارد، به عنوان مثال جهت تجهيز مجدد يا موجودي هاي غير قابل فروش(كه مجوز ندارند( يا جا انداختن نام جديد براي تله موش .
درصورتيكه مخترع ابزارهايي را جهت پيشگيري از نقض حقوق ديگران بكار ببرد، او همچنين مصمم خواهد بودكه از حقوق خود محافظت بهتري به عمل آورد . واين تصميمات است كه به آسودگي خيال هر دو گروه مي انجامد.

نياز به يك وكيل مجرب
هر وكيل مدافع مشغول به كار در هر ايالتي (آمريكا) از لحاظ قانوني اجازه ثبت علائم تجاري در مؤسسه علامت تجاري و ثبت امتياز انحصاري ايالات متحده يا انحصار قانوني تكثير (كپي‌رايتها) در مؤسسه كپي‌رايت در واشنگتن دي. سي مي‌باشد. هيچ آزمون ويژه‌اي جهت تعيين اينكه وكيل مدافع با قانون علامت تجاري يا مراحل ثبت آشنا است، وجود ندارد. اما متقاضيان بايد وكيل مدافعي را برگزينند كه در اين مسائل متخصص باشد.

اهواز-خبرنگاررسالت:
    رئيس مركز تحقيقات و عضو هيئت علمي دانشكده نفت آبادان از نصب، راه اندازي و اجراي مرحله پنجم پايلوت تبديل مازوت به بنزين از سوي متخصصان و مهندسان مركز تحقيقات دانشكده نفت آبادان خبر داد.
    دكتر بهروز روزبهاني تصريح كرد: ابداع فرآيند و كاتاليست تبديل مازوت به سوخت خودرو(طرح تبديل مازوت به بنزين) در قراردادي با پالايشگاه آبادان انجام خواهد شد و مجري آن دانشگاه صنعت نفت خواهد بود.
    وي با اشاره به اينكه در سال1381 فرآيند تبديل مازوت به بنزين كشف و در سازمان ثبت اسناد مالكيت هاي صنعتي به نام اينجانب ثبت شد، گفت: براساس اين اختراع 95 درصد مازوت به مايع هاي سبك نفتي (50 درصد بنزين و 50 درصد گازوئيل) تبديل مي شود.
    روزبهاني افزود: پس از حصول نتيجه در آزمايش هاي لازم در مذاكره هايي با پالايشگاه آبادان پايلوتي در مركز تحقيقات دانشكده نفت آبادان راه اندازي شد و به دليل اينكه هزينه انجام اين طرح در پالايشگاه بيش از سقف مصوب در پالايشگاه بود، اين فرآيند از حالت خودكار به نيمه خودكار تبديل شد كه با اين روش در هزينه ها صرفه جويي شود.
    وي ادامه داد: در قراردادي ميان مجري (دانشگاه صنعت نفت) و پالايشگاه آبادان در سال 1383 اين طرح راه اندازي و طراحي پايلوت پس از چهار سال در سال نوآوري و شكوفايي به ياري خداوند و توانمندي متخصصان دانشكده نفت آبادان در تابستان 1387 با پشتيباني پالايشگاه آبادان راه اندازي و آماده بهره برداري شد.

يك كتابفروشي در لندن ماشين چاپي را در معرض ديد گذاشته است كه مي تواند در مدت تنها پنج دقيقه يك كتاب را چاپ و جلد كند. اين دستگاه چاپ كه Espresso book machine نام دارد در كتابفروشي «بلك ول» در لندن به نمايش گذاشته شده است. اين اختراع جديد كه شبيه يك دستگاه فتوكپي بزرگ است، محتوي فهرستي شامل 400 هزار عنوان كتاب است كه اين ميزان تا تابستان به يك ميليون عنوان خواهد رسيد. «اسپرسو» چاپ كتاب هايي را كه از نشر خارج شده اند، دوباره در دسترس قرار مي دهد. خواننده مي تواند از ميان عنوان هاي موجود در فهرست دستگاه كتاب مورد نياز خود را انتخاب كرده و سپس دكمه «ساخت كتاب» را فشار دهد. خواننده مي تواند مراحل چاپ كتاب مورد علاقه خود را مشاهده و در مدت پنج دقيقه چاپ شده آن را در فرمت A4 و يك جلد رنگي دريافت كند. به گفته مخترع «اسپرسو» اين اختراع به كتابفروشي ها اين امكان را مي دهد كه در رقابت با كتابفروشي هاي آنلاين به خصوص «آمازون» رقابت كنند. سايت هايي چون آمازون به خوانندگان خود فهرست گسترده يي از عنوان هاي كتاب هايي را عرضه مي كنند كه به سختي در بازار نشر پيدا مي شود. مخترع اسپرسو يك ناشر امريكايي به نام «جيسون ايپستين» است. اين دستگاه به عنوان «اختراع سال» از سوي مجله امريكايي تايمز برگزيده شد. مخترع اين دستگاه از آن به عنوان نوعي «عابربانك كتاب» ياد كرده است. «اسپرسو» با عرضه در نمايشگاه كتاب لندن شگفتي خوانندگان كتاب هاي كمياب را برانگيخت. تاكنون نمونه هايي از اين دستگاه در امريكا، كانادا، استراليا، كتابفروشي «بلك ول» در لندن و كتابخانه الكساندريا در مصر توزيع شده است. هزينه چاپ كتاب هايي كه در فهرست اين دستگاه موجود هستند، برابر با قيمت پشت جلد خود كتاب است درحالي كه هزينه چاپ كتاب هاي خارج از فهرست برابر با 10 پنس (حدود 11 سنت يورو) براي هر صفحه است. بنابراين هزينه چاپ كتابي با 300 صفحه حدود 33 يورو خواهد شد.

محققان پژوهشگاه پلیمر و پتروشیمی ایران طی پژوهشی توانستند با کاهش مقاومت غلتشی تایرهای نانو سیلیکاتی میزان مصرف سوخت را کاهش دهند.
 
به گزارش خبرگزاری مهر، دکتر محمد کرابی مجری طرح هدف از انجام این پژوهش را بررسی نقش نانو سیلیکاتها در خواص آمیزه لاستیکی بر پایه SBR و بهینه سازی فرآیند شکل دهی و اختلاط آمیزه‌ لاستیکی بیان کرد و گفت: استفاده از نانو ذرات در آمیزه های لاستیکی بخشهای مختلف تایر می ‍‌تواند علاوه بر افزایش خواص مکانیکی عامل موثری در کاهش مقاومت غلتشی تایر باشد و موجب بهینه سازی مصرف سوخت شود.

وی به جزئیات این پژوهش اشاره کرد و افزود: در این پژوهش بعد از طراحی فرمولاسیون آمیزه لاستیکی و اختلاط توسط مخلوط ‌کن نقش نانو سیلیکاتها در خواص رئولوژیکی، مکانیکی، مورفولوژی و حرارتی آمیزه لاستیکی مورد بررسی قرار گرفت و با توجه به رابطه ای که بین خواص مورفولوژی (ریخت‌شناسی)، رئولوژی (جریان‌شناسی) با خواص مکانیکی (با توجه به مدلهای مرسوم) وجود دارد توانستیم خواص مکانیکی را پیش بینی و ارزیابی کنیم.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه پلیمر و پتروشیمی ایران ادامه داد: این پژوهش با کمک نرم افزار مطالعات آماری BOX-BEHENKEN تحلیل شد. این تحلیل می تواند در طراحی فرمولاسیون و اختلاط بهینه مورد استفاده قرار گیرد.

پوشش ضد شوک با کم شدن حجم خون و خونريزي داخلي ، مقابله مي‌کند. اين کار را از طريق ايجاد فشار سرتاسري در اطراف پاها ، لگن و شکم انجام مي‌دهد. اين فشار ، خونريزي را در آن نواحي از بدن که تحت فشار لباس ضد شوک قرار گرفته‌اند، قطع مي‌کند. خونريزي از طريق فشار مستقيمي که لباس ضد شوک بر رگ و يا رگهاي خوني وارد مي‌کند، متوقف مي‌شود. لباسهاي ضد شوک ، فشار خون را بالا مي‌برد. فشار خون ممکن است از طريق مکانيسمهاي زير بالا رود:

لباس ضد شوک خون را از پاها به سمت گردش خون مرکز مي‌راند. اين اقدام ، انتقال خودکار خون

(Autotransfusion) نام دارد.

 مکانيسم دوم، افزايش مقاومت سيستم عروقي بدن است. يعني لباس ضد شوک باعث انقباض رگهاي خوني مي‌شود و در نتيجه فشار خون بالا مي‌رود.

مزايا و معايب استفاده از لباسهاي ضد شوک

استفاده از لباس ضد شوک به غير از تاثير بر فشارخون ، منافع ديگري نيز دارد.

مي‌توان لباس را سريع بر تن مصدوم کرد و هر وقت که لازم شد آن را باد کرد.

 از لباس ضد شوک مي‌شود به جاي آتل بادي براي شکستگي لگن و يا پاها استفاده کرد.

مي‌توان از مصدوم راديولوژيهاي لازم و نوار قلب گرفت و زماني که لباس ضد شوک باد شده بر تن مصدوم است، يک سوند ادراري براي تخليه مثانه از ادرار به او وصل کرد.

به دليل افزايش حجم خون در رگهاي خوني دستها ، باز کردن يک رگ و تزريق سرم از طريق آن در بعضي موارد بسيار آسانتر است.

برخي از ضررها

مصدوميني که مسن هستند، احتمال دارد حجم مايعات در ششهايشان افزايش يابد.

ممکن است بعضي از مصدومين نتوانند به راحتي تنفس کنند.

خونريزی در نواحی از بدن که تحت فشار لباس ضد شوک قرار نگرفته‌اند، افزایش می‌یابد.

 اگر در ناحیه شکم جراحتی وجود داشته باشد، شدت پیدا می‌کند و احتمال فتق یا بیرون زدگی احشاء از طریق جراحت شکمی افزایش می‌یابد.

حالت تهوع و استفراغ در بعضی از مصدومین افزایش می‌یابد.

 اندامهای دفعی بدن دچار مشکلاتی می‌شوند.

مصدومینی که در ناحیه قفسه سینه صدمه دیده‌اند درصد مرگ و میرشان بسیار بالا است.

موارد استعمال

اگر مصدومی دارای شرایط زیر بود، از لباس ضد شوک استفاده کنید:

 فشار خون سیستولیک کمتر از 80 میلیمتر جیوه

فشار خون سیستولیک کمتر از100میلیمتر جیوه و وجود علائم مشخص شوک

خونریزی شدید از جراحت و یا جراحتهای موجود در پا

 شکستگی در پاها

شکستگی لگن و یا استخوان ران که ایجاد شوک کرده است. باد کردن وسیله باعث می‌شود که شکستگیهای لگن و اندامهای تحتانی ثابت شوند و خونریزی از شکستگیها متوقف شود.

 جراحت داخلی در شکم که سبب شوک شده است.

در مواردی که مصدوم در نقاط مختلف بدنش دارای ضرب دیدگی است و این ضرب دیدگی متعدد باعث شوک شده باشد.

 زن مصدومی که باردار است و دچار شوک شود. در این مورد فقط قسمت پایین لباس ضد شوک که پاها را می‌پوشاند، باد شود. این اقدام برای مصدومینی که خیلی چاق هستند نیز توصیه می‌شود.

موارد عدم استعمال

مواردی هست که استفاده از لباس ضد شوک در آن موارد ، مشکلاتی ایجاد می‌کند ولی جلوگیری از شوک حاد مهمتر از مشکلات احتمالی است که این پوشش ایجاد خواهد کرد. به آن موارد، موارد نسبی عدم استعمال پوشش ضد شوک می‌گویند. تعداد موارد عدم استعمال از این پوشش بستگی به نیاز کنترل شوک دارد. بعضی از این موارد عبارتند از:

خیز و ادم ریه: وجود مایع در ششها؛ رگهای خونی ریه‌ها و کیسه‌های هوایی ، مایعات زیادی در خود جمع می‌کنند که این حالت بسیار خطرناک است. خیز ریه ، اکسیژن رسانی به ریه‌ها را کاهش می‌دهد. با گوش دادن به قفسه سینه بیمار با گوشی پزشکی به این موضوع پی می‌برید. خس‌خس سینه و صداهای غیر طبیعی ششها هنگام ورود هوا به مایعات موجود در درخت نایژه‌ای ، نشان دهنده خیز ریه است. (مطالعات نشان می‌دهد که تکنسینهای اورژانس اغلب نمی‌توانند صدای تنفس را درست تشخیص دهند. اگر در مورد خیز ریه مصدوم شک دارید ولی مطمئن نیستید، راهنمائیهای مرکز پزشکی را دنبال کنید.) سیاهرگهای گردن مصدومی که دچار خیز ریه شده است، متورم می‌شوند. در صورت تشخیص خیز ریه ، به هیچ وجه از لباس ضد شوک استفاده نکنید.

خونریزی در محفظه سینه: بعضی از پزشکان اعتقاد دارند، در این مورد به هیچ وجه نباید از پوشش ضد شوک استفاده کرد.

خونریزی شدیدی که با استفاده از فشار مستقیم و پانسمان فشاری مهار نشود.در این مورد نیز بعضی از پزشکان معتقدند که به هیچ وجه نباید از این وسیله استفاده کرد.

 بارداری: اگر مصدومی که باردار است ، دارای علائم شوک است، قسمت پایین پوشش ضدشوک (پاها) را باد کنید ولی پوشش شکم را نباید پاک کرد. ممکن است با اجازه پزشک ، پوشش شکم را نیز بتوان باد کرد.

 جراحت در ناحیه شکم و پارگی روده و یا جراحت نافذ (زخم باز) در شکم. بیشتر سیستمها توصیه می‌کنند که در صورت وجود جراحت باز در شکم ، فقط قسمت پایین پوشش باد شود.

 درد در قفسه سینه ، حمله قلبی و مغزی. از پوشش ضد شوک در اینگونه موارد بستگی به فشار خون ، وجود خیز ریه و عوامل دیگر دارد.

 بعضی از سیستمهای خدمات پزشکی اورژانس استفاده از پوشش شوک را در مواردی که مصدوم در ناحیه سر صدمه دیده است، منع می‌کنند تا از افزایش فشار داخل جمجمه جلوگیری شود، با این حال بعضی از مراکز استفاده از این پوشش را در مواردی که سر مصدوم صدمه دیده است و علائم و نشانه‌های شوک نیز وجود دارد، جایز می‌دانند. اغلب ، در صورت وجود جراحت در سر و فشار خون پایین ، کاهش فشار خون به دلیل خونریزی داخلی قفسه سینه و شکم است. یعنی ضربه سر به تنهایی و بدون همراهی با ضربه نخاع یا شکم و قفسه سینه سبب کاهش فشار خون و شوک و کمبود حجم نمی‌شود. در این شرایط ، از این پوشش برای درمان شوک ناشی از کمبود حجم خون استفاده می‌شود، و احتمال افزایش داخل جمجمه بسیار کم خواهد بود